سرتیتر مطالب
دیابت یکی از بیماری‌هایی است که به‌طور گسترده در سراسر جهان افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اثرات آن بر سلامتی فرد می‌تواند جدی باشد. اگرچه دیابت دو نوع اصلی دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ دارد اما یک شکل خاص از دیابت که به عنوان دیابت شکننده یا ناپایدار شناخته می‌شود، وجود دارد که علائم و عوارض خاصی دارد. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر این موضوع خواهی پرداخت که دیابت شکننده چیست و چه علائم و عوارضی به همراه دارد. با شناخت این بیماری و نشانه‌های آن، می‌توان از موارد جدی‌تر جلوگیری کرد و به موقع اقداماتی برای کنترل آن انجام داد.
دیابت شکننده یا ناپایدار چیست؟
دیابت شکننده یا ناپایدار، یک وضعیت جدی در دیابت است و هنگامی رخ می‌دهد که سطح قند خون به صورت ناگهانی بسیار بالا یا پایین می‌رود و نیاز به انجام اقدامات فوری پزشکی خواهد داشت. این وضعیت معمولا در افراد دیابت نوع ۱ اتفاق می‌افتد، اما ممکن است در برخی افراد دیابت نوع ۲ نیز ایجاد شود. دیابت شکننده باعث می‌شود که قند خون به طور نامنظم و ناگهانی بالا رود یا به سرعت پایین آید. این وضعیت می‌تواند به علت مصرف نامنظم داروهای دیابت، فعالیت بدنی زیاد یا عوامل استرس‌زا ایجاد شود.
همچنین وبسایت webMD نیز درباره دیابت شکننده اینگونه بیان می‌کند:
دیابت شکننده نامی است که پزشکان به نوعی از دیابت که کنترل آن بسیار سخت است، می‌گویند که به آن دیابت “ناپایدار” نیز می گویند.
وقتی دیابت شکننده دارید، سطح قند خون شما معمولا از خیلی کم (هیپوگلیسمی) به سطح خیلی بالا (هیپرگلیسمی) تغییر پیدا می‌کند.
تفاوت اصلی دیابت و دیابت شکننده
همانطور که گفته شد دیابت شکننده یا ناپایدار، یک وضعیت پیشرفته از دیابت است که با تغییرات گسترده در سطح گلوکز خون همراه است و علت نوسان قند خون در افراد دیابتی است. در مقابل، دیابت به دو دسته اصلی دیابت نوع یک و دیابت نوع دو تقسیم می‌شود. در دیابت نوع ۱، بدن قادر به تولید انسولین نیست، در حالی که در دیابت نوع ۲، بدن یا نمی‌تواند انسولین را به‌کار ببرد یا مقاومت به آن ایجاد می‌شود. از این رو، دیابت شکننده به عنوان یک وضعیت متفاوت از دیابت معمولی در نظر گرفته می‌شود که نیاز به مراقبت و کنترل دقیق‌تر دارد. همانطور که گفتیم، دیابت شکننده و نوسان دار، در دیابت نوع یک شایع تر است.
علائم دیابت شکننده یا ناپایدار
دیابت شکننده نیز مانند هر نوع بیماری و عارضه‌ایی دارای علائمی است که در ادامه این علائم را به صورت کامل مورد بررسی قرار خواهیم داد:
- نوسانات ناگهانی در سطح قند خون
- احساس خستگی و ضعف
- اضطراب یا عصبانیت بیش از حد
- افزایش روبرویی با علائم دیابت مانند افزایش تعداد دفعات ادرار در افراد دیابتی، عطش شدید و احساس گرسنگی
- تغییرات در وزن
- علائم عصبی مانند سردرد، گیجی، اضطراب، لرزش یا تاری دید.
- تغییرات در رفتار یا تمایلات
- تغییرات در توانایی تمرکز و حافظه
دلایل ابتلا به دیابت شکننده
دیابت شکننده، یا دیابت ناپایدار، می‌تواند به دلایل مختلفی بستگی داشته باشد، اما عوامل زیر می‌توانند ابتلا به این نوع دیابت را تسهیل کنند:
- عدم توازن در مصرف مواد غذایی: مصرف مواد غذایی با شیرینی‌های بالا یا کربوهیدرات پر در یک زمان ممکن است باعث نوسانات ناگهانی در سطح قند خون شود.
- عدم رعایت رژیم غذایی منظم: رژیم غذایی نامناسب یا نامنظم می‌تواند باعث تغییرات ناگهانی در سطح قند خون شود. سعی کنید طبق جدول غذایی دیابتی‌ها رفتار کنید.
- عدم استفاده منظم از داروهای مورد نیاز: عدم استفاده یا عدم تطابق با داروهای معده و مورد نیاز می‌تواند باعث بروز نوسانات در سطح قند خون شود.
- فعالیت بدنی ناپایدار: تغییرات ناگهانی در فعالیت بدنی می‌تواند تاثیر زیادی بر سطح قند خون داشته باشد.
- عوامل استرسی: استرس ممکن است باعث افزایش ترشح هورمون‌های استرسی مانند کورتیزول شود که می‌تواند سطح قند خون را افزایش دهد.
- بیماری‌های همزمان: برخی بیماری‌ها مانند عفونت‌ها و بیماری‌های همراه می‌توانند تاثیر زیادی بر کنترل قند خون داشته باشند.
- تغییرات در دوره‌های هورمونی: مانند دوره‌های پریود در زنان و تغییرات هورمونی مردان که ممکن است باعث تغییرات در حساسیت به انسولین شود.
عوارض دیابت شکننده چیست
دیابت شکننده یا ناپایدار می‌تواند به عوارض جدی و خطرناکی به خطر داشته باشد و روی کیفیت زندگی فرد تاثیراتی به همراه داشته باشد. از جمله عوارض دیابت شکننده عبارتند از:
محصولات مرتبط
- هیپوگلیسمی: این وضعیت پایین بودن سطح قند خون است که می‌تواند منجر به سردرد، گیجی، اضطراب، تپش قلب و حتی از دست دادن هوش و کما شود.
- هیپرگلیسمی: این وضعیت افزایش قند خون بالایی را نشان می‌دهد که می‌تواند باعث خستگی، عدم تمرکز، دفع ادرار بیش از حد و در موارد شدیدتر، کما و حتی فوت شود.
- آسیب به اعضای بدن: ناپایداری در سطح قند خون می‌تواند به طولانی‌مدت باعث آسیب به اعضای بدن مانند قلب، کلیه، عروق خونی و عصب‌ها شود.
- مشکلات قلبی و عروقی: افزایش قند خون به تنگی عروق و آسیب به دیواره‌های عروق خونی منجر می‌شود که باعث بروز بیماری‌های قلبی مانند آنژین قلبی و سکته قلبی می‌شود.
- آسیب به عصب‌ها: افزایش قند خون می‌تواند به آسیب وارد بر عصب‌ها شود که باعث درد، سوزش، سستی عضلات و کاهش حساسیت در دست‌ها و پاها می‌شود.
- آسیب به کلیه‌ها: افزایش قند خون ممکن است به آسیب رساندن به بافت‌های کلیه و ناتوانی آنها در فیلتر کردن خون منجر شود که باعث بروز نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز می‌شود.
- مشکلات بینایی: افزایش قند خون می‌تواند باعث آسیب به عروق خونی در شبکیه چشم شود که منجر به اختلالات بینایی مانند کاتاراکت و رتینوپاتی دیابتی می‌شود.
- آسیب به پاها: آسیب به عروق خونی و عصب‌ها باعث ضعف عضلات پا، زخم‌های دائمی و حتی آمپوتاسیون می‌شود.
نوسان قند خون چه عوارضی دارد
نحوه تشخیص دیابت ناپایدار
به‌صورت کلی تشخیص دیابت ناپایدار یا دیابت شکننده توسط پزشک انجام می‌شود که شامل مراحل مختلفی است. ابتدا، پزشک از بیمار درباره تاریخچه پزشکی مثل علائم، بیماری‌های قبلی، داروهای مصرفی و سوابق خانوادگی پرسش می‌کند. سپس، آزمون‌هایی مانند آزمایش قند خون صبحگاهی و آزمایش گلوکز هموگلوبین (HbA1c) انجام می‌شود تا میزان قند خون و کنترل قند بررسی شود. همچنین، آزمایش‌های مرتبط با بررسی سایر علائم ممکن است انجام شود. در نهایت، پزشک با توجه به نتایج آزمون‌ها و مشاهده علائم، تشخیص دیابت ناپایدار را اعلام می‌کند و برنامه درمانی مناسب را تعیین می‌کند.
بیشتر بخوانید: قند خون خطرناک چند است؟
راه های درمان دیابت ناپایدار
نوسان شدید قند خون را چگونه درمان کنیم؟ پس از آنکه پزشک از وجود دیابت ناپایدار در فرد اطمینان حاصل کرد، اقدام به ارائه روش‌های درمانی مناسب خواهد کرد. به‌صورت کلی درمان دیابت ناپایدار بستگی به علت اصلی و شدت بیماری دارد. روش‌های درمانی این بیماری شامل موارد زیر خواهد شد:
- تغییر در رژیم غذایی: تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند. از جمله این تغییرات می‌توان به مصرف غذاهای با فیبر بالا، کاهش مصرف قندهای ساده و معتدل‌سازی مصرف کربوهیدرات‌ها اشاره کرد.
- پایش مداوم قند خون: امروزه تکنولوژی های جدید کمک می‌کنند تا به صورت لحظه ای قند خون خود را پایش کنید تا به موقع نسبت به کنترل قند خون اقدام کنید. دستگاه تست قند خون بدون سوزن محبوب ترین و رایج ترین وسیله برای پایش مداوم قند خون است. این سنسور به روی بازو می‌چسبد و میزان و نمودار قند خون را روی گوشی موبایل به شما نشان می‌دهد.
سنسور قند خون برای کنترل نوسان قند
- تغییرات در سبک زندگی: ورزش منظم و کاهش وزن می‌تواند به بهبود قند خون کمک کند. همچنین، کنترل استرس و خواب کافی نیز می‌تواند موثر باشد.
- مصرف دارو: در برخی موارد، ممکن است پزشک داروهایی مانند انسولین یا داروهای خوراکی معین را تجویز کند تا قند خون را کنترل کند.
- پیگیری پزشکی: پیگیری مداوم با پزشک و پرسنل درمانی اهمیت بالایی دارد تا تغییرات درمانی و تطبیقات لازم انجام شود و عوارض احتمالی مدیریت شود.
- مدیریت عوارض: در صورت بروز عوارض مانند عفونت‌ها، زخم‌ها یا مشکلات قلبی درمان آنها بسیار حیاتی است.
شما می‌توانید خرید نوار تست قند خون را در فروشگاه زیمانو بصورت آنلاین و در کوتاه‌ترین زمان انجام دهید.
روش های پیشگیری از دیابت شکننده
برای پیشگیری از دیابت ناپایدار می‌توانید اقداماتی انجام دهید که به بهبود سلامت عمومی و کنترل سطح قند خون کمک کنند. یکی از مهم‌ترین اقدامات، تغییر سبک زندگی به سمت فعالیت بدنی منظم و متناسب با وضعیت فردی است. فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری و تمرینات مقاومتی می‌توانند به کاهش وزن، بهبود حساسیت به انسولین و کنترل قند خون کمک کنند.
علاوه بر ورزش، تغذیه سالم و متوازن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. مصرف مواد غذایی با اندک مقدار قند و چربی، انبارهای بزرگ قندی مانند غلات کامل، سبزیجات، میوه‌ها، ماهی، گوشت سفید و لبنیات کم چرب می‌تواند به حفظ سلامتی و کنترل قند خون کمک کند. همچنین، مدیریت و کاهش استرس، اجتناب از مصرف دخانیات و الکل، و مراقبت مستمر از سلامت جسمی و روحی نیز از دیگر روش‌های پیشگیری از دیابت شکننده هستند.
بیشتر بخوانید: جدول میزان قند خون در دیابت نوع 2
نتیجه‌گیری
در این مقاله بررسی کردیم که دیابت شکننده چیست و آیا نوسان قند خون خطرناک است؟ به‌صورت دیابت ناپایدار وضعیتی حیاتی و متفاوت در دیابت است که با نوسانات ناگهانی در سطح قند خون همراه است. این وضعیت معمولا در افراد دیابت نوع ۱ اتفاق می‌افتد. دیابت شکننده باعث می‌شود که قند خون به طور نامنظم و ناگهانی بالا رود یا به سرعت پایین آید و می‌تواند به علت مصرف نامنظم داروهای دیابت، فعالیت بدنی زیاد یا عوامل استرس‌زا ایجاد شود. تشخیص دیابت ناپایدار توسط پزشک با استفاده از تاریخچه پزشکی، آزمون‌های قند خون و آزمایش گلوکز هموگلوبین انجام می‌شود. برای پیشگیری از این دیابت، تغییر در سبک زندگی به سمت فعالیت بدنی منظم، تغذیه سالم و متوازن، مدیریت استرس، اجتناب از مصرف دخانیات و الکل و مراقبت مستمر از سلامت جسمی و روحی توصیه می‌شود.