همه چیز درباره ی دیابت کودکان، از تشخیص تا روش های درمانی

دیابت در کودکان یکی از بیماری های شایع و خاموش است که می‌تواند ناگهان شما را غافلگیر کند. ثابت نگه داشتن سطح قند خون کودک برای عملکرد درست اندام هایی مانند کلیه، قلب، مغز و کبد ضروری است، این ضرورت در بدن کودک که در حال رشد و شکل گیری است دو چندان می‌شود و عدم کنترل به موقع آن می‌تواند تاثیرات مخربی بر سلامت بدن و ذهن کودک بگذارد که حتی باعث ایجاد مشکلات روحی از جمله افسردگی شود. پس چه بهتر که با آگاهی از علائم دیابت کودکان، به موقع کنترل شود.

کافی است با علائم و ابعاد مختلف دیابت در کودکان آشنا باشید و در صورت نیاز برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. در این مقاله قصد داریم تا درباره ی هر آنچه نیاز دارید درباره ی دیابت کودکان بدانید صحبت کنیم. پس اگر به دلیل سابقه ی دیابت یا مشکلاتی از جمله چاقی نگران وجود این بیماری در فرزند خود هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

انواع دیابت در کودکان

دیابت کودکان دو نوع دارد، دیابت نوع یک و دیابت نوع دو. احتمال بوجود آمدن هر نوع دیابت در کودک وجود دارد، اما دیابت نوع یک بسیار شایع تر از نوع دو است. برای اینکه بهتر متوجه اوضاع شویم، نگاهی می‌اندازیم به آمار سالانه افزایش دیابت کودکان از نوع یک که نزدیک به 20000 نفر در سال گذشته به تعداد آن افزوده شده است. البته این موضوع از اهمیت کنترل دیابت نوع دو نمی‌کاهد و هر دو نیاز به کنترل دقیق توسط پزشک متخصص اطفال و والدین دارند.

ابتدا لازم است با انواع دیابت در کودکان به طور مفصل آشنا شویم. زیرا آگاهی از علت ایجاد، علائم و درمان هر نوع بسیار حائز اهمیت است.

دیابت کودکان از نوع یک

دیابت نوع یک، یک بیماری خود ایمنی است که در کودکان بسیار شایع می‌باشد و عموما تا سن 13 یا 14 سالگی بروز می‌کند، البته که امکان بوجود آمدن آن در هر سنی وجود دارد. توجه داشته باشید که درمان قطعی برای این نوع از دیابت کودکان وجود ندارد و تنها می‌توان آن را کنترل کرد. کنترل دیابت در کودکان برای والدین و کودک به خصوص در ابتدا می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد، تصور کنید بررسی مرتب سطح قند خون و دریافت به موقع انسولین برای کودک می‌تواند چقدر طاقت فرسا باشد. اما با گذشت زمان و رعایت به موقع یکسری از نکات ، می‌توانید زندگی سالمی را برای کودک خود و آینده ی وی رقم بزنید.

 

علت بوجود آمدن دیابت کودکان از نوع یک

تمام مشکلات از عدم تولید انسولین در بدن کودک توسط غده ی پانکراس شروع می‌شود، در واقع انسولین وظیفه ی پایین آوردن سطح گلوکوز خون را به عهده دارد. زمانی که بدن کودک قادر به تولید این هورمون نیست، لازم است آن را از بیرون دریافت کند. به همین علت کودک دیابتی مجبور به دریافت دوز مشخصی از انسولین، توسط سرنگ در طول روز است.

عوامل موثر در افزایش ریسک ابتلا به دیابت نوع یک

سابقه ی خانوادگی

اگر یکی از افراد خانواده از جمله خواهر، برادر و والدین به این نوع از دیابت مبتلا باشند، امکان ابتلای کودک افزایش می‌یابد.

ژنتیک

ژنتیک یکی از دلایل اصلی ابتلا به این بیماری است.

نژاد

تحقیقات نشان داده از بین نژادهای مختلف، سفید پوستان بیشترین درگیری را با این بیماری داشته‌اند.

قرار گیری در معرض ویروس های مختلف

از آنجایی که دیابت نوع یک، نوعی بیماری خود ایمنی است، قرار گیری در معرض بیماری های مختلف و سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند باعث افزایش ریسک ابتلا به آن شود. به همین علت لازم است کودکان دیابتی در هنگام فراگیری بیماری های خود ایمنی بیشتر از افراد دیگر مواظب باشند.

علائم دیابت کودکان از نوع یک

علائم این بیماری معمولا به سرعت در کودکان رشد می‌کند و خود را نشان می‌دهد، در صورت مشاهده ی هر یک از علائم زیر با پزشک متخصص کودک مشورت کنید.

• خستگی
• گشنگی بیش از حد
• تشنگی بیش از حد
• شب ادراری
• کاهش ناگهانی وزن
• تغییرات رفتاری

مشکلات عدم کنترل دیابت کودکان از نوع یک

دیابت کودکان از نوع یک می‌تواند تاثیر بسیار مخربی بر برخی از اندام های اصلی بدن بگذارد.

قلب و عروق خونی

عدم کنترل دیابت نوع یک می‌تواند خطرات جدی برای قلب و عروق خونی کودک به همراه داشته باشد و باعث مشکلاتی مانند افزایش فشار خون شود. این موضوع همچنین می‌تواند باعث سکته ی قلبی در سنین بالاتر شود.

اختلال در سیستم عصبی

البته ایجاد اختلالات در سیستم عصبی بعد از گذراندن یک دوره طولانی از دیابت کنترل نشده در کودک بوجود می‌آید.

کلیه

این بیماری در عملکرد کلیه ها که وظیفه پاکسازی خون کودک را به عهده دارند اختلال ایجاد می‌کند.

مشکلات دیداری

این بیماری باعث تخریب رگ هایی از چشم که وظیفه دیدن را بر عهده دارند می‌شود.

پوکی استخوان

پوکی استخوان، عارضه ای است که بزرگسالی کودک را تهدید می‌کند. دیابت نوع یک باعث کاهش چگالی مواد معدنی در استخوان می‌شود که همین موضوع در آینده، فرد را دچار پوکی استخوان می‌کند.

البته در صورت کنترل مرتب سطح قند خون کودک دیابتی می‌توانید از بوجود آمدن این عوارض جلوگیری کنید.

کنترل دیابت نوع یک در کودک

• اندازه گیری مرتب سطح قند خون توسط دستگاه قند خون پس از تشخیص دیابت نوع یک توسط پزشک.
• دریافت به موقع انسولین توسط سرنگ انسولین یا دستگاهی مانند اینسوجت (تزریق انسولین بدن سوزن).
• انجام فعالیت های ورزشی به صورت مستمر.
• داشتن برنامه ی غذایی سالم.

دیابت کودکان از نوع دو

به طور کلی دیابت نوع دو به دلیل ناتوانی بدن در مصرف درست گلوکوز خون بوجود می‌آید که علت آن عموما از سبک زندگی غلط می‌باشد. این اختلال در بزرگسالان بسیار شایع تر از کودکان است اما اخیرا به دلیل رشد چاقی در کودکان، شاهد افزایش تعداد کودکان دیابتی مبتلا به دیابت نوع دو بوده‌ایم. خوشبختانه با داشتن تغذیه درست و سبک زندگی مناسب می‌توان از بوجود آمدن آن جلوگیری کرد و مانع از رشد آن شد.

علت بوجود آمدن دیابت کودکان از نوع دو

هنوز علت دقیق این عارضه مشخص نشده است اما آنچه معلوم است در این نوع از دیابت پروسه ی هضم قند به درستی انجام نمی‌شود، این موضوع می‌تواند به دو دلیل رخ دهد، غده ی پانکراس به اندازه ی کافی هورمون انسولین تولید نکند، یا سلول ها نسبت به انسولین تولید شده مقاومت نشان دهند.

عوامل موثر در افزایش ریسک ابتلا به دیابت نوع یک

افزایش وزن

اضافه وزن باعث افزایش مقاومت بدن نسبت به هورمون انسولین خواهد شد.

عدم فعالیت

نداشتن فعالیت بدنی به صورت مرتب توسط کودکان، باعث افزایش ریسک دیابت نوع دو خواهد شد.

رژیم غذایی نامناسب

مصرف بیش از حد گوشت و شکر سفید باعث افزایش ریسک ابتلا به دیابت نوع دو در کودکان خواهد شد.

سابقه ی خانوادگی

ریسک ابتلا به این بیماری در صورت ابتلا ی خواهر، برادر یا والدین افزایش خواهد یافت.

جنسیت

هر چند علت آن هنوز مشخص نیست اما درصد ابتلا به دیابت نوع دو در بین دختران نوجوان بیش تر از پسران نوجوان بوده است.

زایمان زودرس

علائم و نشانه های دیابت کودکان از نوع دو

علائم این نوع از دیابت در کودکان رشد بسیار کندی دارد و تا مدتها خاموش می‌ماند، این اختلال عموما توسط چکاپ های سالیانه مشخص می‌گردد. اما یکسری نشانه ها وجود دارد که به تشخیص سریع تر آن کمک می‌کند و لازم است جدی گرفته شود.

• تشنگی زیاد
• تکرر ادرار
• خستگی
• تاری دید
• وجود نقاط تیره بر گردن، بازو و کشاله ی ران
• کاهش وزن
• عفونی شدن زخم ها

اگر کودک شما دچار اضافه وزن است یا یکی دیگر از موارد افزایش ابتلا به دیابت نوع دو را دارد، در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

مشکلات عدم کنترل دیابت نوع دو در کودکان

دیابت نوع دو تقریبا می‌تواند تمام اندام های بدن کودک شما را درگیر کند و اثرات مخرب طولانی مدت بر آنها داشته باشد که حتی منجر به مرگ زودرس فرد می‌شود. اما از شایع ترین مشکلات عدم کنترل به موقع دیابت نوع دو در کودک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• افزایش کلسترول
• مشکلات قلبی و عروقی
• سکته
• اختلال در سیستم عصبی
• اختلال در عملکرد کلیه
• تاری دید

کنترل دیابت نوع دو در کودک

• اندازه گیری سطح تست قند خون کودک به صورت مرتب به کمک نوار تست قند خون
• داشتن رژیم غذایی سالم
• انجام فعالیت های ورزشی به صورت مرتب

 

علائم دیابت در کودکان

همانطور که بالاتر به آن اشاره کردیم، هر نوعی از دیابت در کودکان علائم مخصوص به خود را دارد که البته برخی از آنها مانند تشنگی، گشنگی، خستگی در هر دو نوع مشترک هستند. اگر ریسک ابتلا به دیابت در کودک شما وجود دارد، بهتر است علائم هر دو نوع دیابت در کودکان را به دقت مطالعه نمایید.

توجه داشته باشید که علائم دیابت کودکان از نوع یک به سرعت پیشرفت می‌کند، اما برعکس علائم دیابت کودکان از نوع دو پیشرفت کندی دارد و ممکن است تا مدتها متوجه وجود این بیماری در بدن کودک خود نشوید.

آزمایش تشخیص دیابت در کودکان

آزمایش تشخیص دیابت کودکان از طریق نمونه ی خون و به صورت خانگی و آزمایشگاهی انجام می‌گیرد، آزمایش های متعددی برای تشخیص سطح قند خون کودک و تفکیک آن در آزمایشگاه ها گرفته می‌شوند، پیشنهاد می‌شود برای تشخیص دیابت و نوع آن به پزشک مراجعه کنید و آزمایش های مورد نظر وی را انجام دهید.

اما در قدم بعدی برای کنترل سطح قند خون کودک، می‌توانید از تست قند خون خانگی استفاده کنید.

آزمایش های تست قند خون که در آزمایشگاه گرفته می‌شوند:

• آزمایش A1C
• آزمایش قندخون ناشتا (fbs)
• آزمایش تحمل گلوکز(OGTT)
• آزمایش قند خون دوساعته (2hpp)
• آزمایش قند خون تصادفی

 

درمان قطعی دیابت در کودکان

آیا دیابت در کودکان قابل درمان است؟ تا کنون هیچ درمان قطعی برای دیابت کودکان یافت نشده است و تنها می‌توان آن را کنترل کرد. راه کنترل دیابت کودکان از نوع یک با تزریق انسولین می‌باشد. اما دیابت کودکان از نوع دو کمی متفاوت است و رعایت رژیم غذایی و انجام فعالیت های ورزشی به صورت مرتب، تاثیر شگرفی در جلوگیری از پیشرفت و کنترل آن دارد..

پاسخ به سوالات متداول

چاقی و دیابت کودکان با یکدیگر مرتبط هستند؟

همانطور که به این موضوع اشاره کردیم اضافه وزن در کودکان و داشتن رژیم غذایی نامتناسب، باعث بوجود آمدن دیابت کودکان از نوع دو خواهد شد.

علائم پوستی دیابت در کودکان

علائم پوستی دیابت در کودکان مانند یکسری نواحی تیره است که بر گردن، کشاله ران و بازو کودک بوجود می‌آیند، این علائم نشان از ابتلای کودک به دیابت نوع دو است.

سخن پایانی

دیابت کودکان می‌تواند تاثیر بسیار مخربی بر سلامت کودک و ابعاد دیگر زندگی وی داشته باشد. از آنجایی که دیابت کودکان یک بیماری خاموش است، اگر ریسک ابتلا به این بیماری برای کودک شما وجود دارد، آگاهی از علائم و نشانه های بیماری ضروری است. همچنین می‌توانید با انجام چکاپ های مرتب از سلامت فرزند خود مطمئن شوید.