سرتیتر مطالب
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در سراسر جهان است که در اثر ابتلا به آن، میزان قند خون به‌طور مداوم بالاتر از حد طبیعی قرار دارد. تشخیص به‌موقع دیابت بسیار مهم است، زیرا کنترل نشدن آن می‌تواند منجر به عوارض خطرناکی شود. بنابراین آگاهی از این علائم کلیدی به تشخیص سریع‌تر دیابت و پیشگیری از عوارض جدی آن کمک شایانی می‌کند.
در این مقاله به بررسی علائم اولیه و نشانه‌های شروع دیابت و انواع دیابت می‌پردازیم تا بتوانیم این بیماری را در مراحل پیش‌دیابت و در ابتدای ظهور علائم تشخیص دهیم.
چرا آشنایی با علائم دیابت اهمیت دارد؟
آشنایی با علائم بیماری دیابت و شناسایی زودهنگام آن بسیار حائز اهمیت است، چرا که دیابت یک بیماری مزمن و خطرناک است که اگر به‌موقع تشخیص داده و کنترل نشود، می‌تواند عوارض بسیار جدی و غیرقابل برگشتی به همراه داشته باشد.
دیابت زمانی رخ می‌دهد که بدن قادر به تولید یا استفاده صحیح از انسولین نیست. انسولین هورمونی حیاتی است که به جذب قند خون و ورود آن به سلول‌ها کمک می‌کند. بنابراین در دیابت، قند خون به‌طور غیرطبیعی بالا می‌رود. این قندخون بالا می‌تواند با گذشت زمان باعث آسیب به اندام‌ها و بافت‌های مختلف بدن از جمله چشم‌ها، کلیه‌ها، اعصاب و قلب شود.
بنابراین، شناسایی زودهنگام علائم اولیه دیابت بسیار حائز اهمیت است. از جمله مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
محصولات مرتبط
- شناسایی زودهنگام بیماری به پزشک امکان می‌دهد تا برنامه درمانی مناسبی را آغاز کند تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.
- کاهش احتمال بروز عوارض جانبی خطرناک دیابت مانند نابینایی، نارسایی کلیه، سکته و قطع عضو.
- بهبود کیفیت زندگی با کنترل بهتر قند خون با استفاده از رژیم غذایی، ورزش و داروها.
- کاهش هزینه‌های سنگین درمانی با پیشگیری از پیشرفت بیماری.
- اطلاع‌رسانی به دیگران در مورد علائم هشداردهنده دیابت جهت غربالگری و تشخیص زودهنگام.
- تسهیل مدیریت بیماری‌های همراه مانند فشارخون و چربی خون با کنترل بهتر قند خون.
بنابراین، آگاهی از علائم اولیه دیابت و مراجعه به پزشک برای تشخیص زودهنگام و درمان به موقع از اهمیت بسزایی برخوردار است تا بتوان از بروز عوارض وخیم این بیماری جلوگیری کرد.
دیابت گاهی با علائم آشکار و گاهی به‌صورت بدون علامت یا خاموش ظاهر می‌شود. در دیابت خاموش، علائم بیماری به‌تدریج و بدون نشانه‌های مشخصی بروز پیدا می‌کند.
علائم دیابت خاموش شامل خستگی، ضعف، کوفتگی مداوم و طولانی‌مدت بدون دلیل خاص و سردردهای مکرر و مزمن است. بنابراین در صورت مشاهده موارد فوق، حتما باید به پزشک مراجعه کرده و با انجام آزمایش خون، احتمال دیابت خاموش را بررسی کنید تا بتوان با تشخیص زودهنگام از عوارض خطرناک آن جلوگیری کرد.
علائم دیابت عصبی از ملایم تا شدید دسته‌بندی می‌شوند و اگر کسی دچار دیابت عصبی شود نسبت به دیابت خاموش وضعیت جسمی‌اش خطرناک‌تر است. علائم دیابت عصبی عبارتند از: ضعف عضلانی، کوری چشم و آسیب جدی به عصب پاها و دست‌ها.
علائم عمومی دیابت کدام است؟
قند خون بالا می‌تواند با طیف گسترده‌ای از علائم دیابت خاموش همراه باشد که البته این علائم در افراد مختلف متفاوت است. از جمله شایع‌ترین علائم عمومی دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تاری دید
- افزایش تشنگی و گرسنگی
- تکرر ادرار
- کاهش ناگهانی وزن
- خستگی مفرط
- عدم بهبودی زخم
بهتر است در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فرد بلافاصله جهت بررسی به پزشک مراجعه نماید، همچنین می‌توانید از دستگاه قند خون خانگی استفاده کنید. علائم اصلی دیابت می‌تواند شامل موارد زیر باشد که به‌طور مختصر به توضیحات آن پرداخته‌ایم:
تاری دید
تغییرات در سطح قند خون که یکی از علائم بیماری دیابت است، می‌تواند باعث تاری دید شود. این تغییرات، تورم عدسی چشم را به‌دنبال دارد که نه تنها بر توانایی فوکوس چشم تاثیر می‌گذارد، بلکه ممکن است نشانه‌ای از دیابت نوع 2 یا حتی «رتینوپاتی دیابتی» (آسیب به شبکیه چشم) باشد. بنابراین توصیه می شود در صورت تجربه تاری دید مداوم، برای بررسی علت آن به پزشک مراجعه کنید. کنترل سطح قند خون و درمان به موقع می تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.
تکرر ادرار
یکی از علائم اصلی دیابت در افراد، افزایش قند خون است که منجر به تکرر ادرار می‌شود؛ زیرا بدن برای دفع گلوکز اضافی از طریق کلیه‌ها، نیاز به دفع مکرر ادرار دارد. این امر باعث کاهش مایعات بدن و بروز خشکی شدید دهان می‌شود که یکی از علائم دیابت در دهان است. بنابراین توصیه می‌شود در صورت ابتلا به تکرر ادرار، حتما علت آن را پیگیری کرده و با مراجعه به پزشک، راهکارهای لازم برای جبران مایعات بدن را به کار بگیرید.
کاهش ناگهانی وزن
وقتی بدن نمی‌تواند گلوکز را به‌عنوان منبع انرژی استفاده کند، شروع به مصرف چربی‌ها و پروتئین‌ها می‌کند. این تغییر در متابولیسم می‌تواند منجر به کاهش وزن ناگهانی شود، حتی اگر تغذیه شما تغییر نکرده باشد؛ بنابراین یکی از علائم بیماری دیابت کاهش ناگهانی وزن است.
افزایش تشنگی و گرسنگی
با افزایش میزان گلوکز در خون، بدن به‌طور طبیعی سعی می‌کند باقی‌مانده گلوکز را از طریق ادرار دفع کند. این امر منجر به تشنگی و گرسنگی شدید می‌شود. به همین دلیل افراد مبتلا به دیابت تمایل بیشتری برای نوشیدن آب نسبت به
خستگی مفرط
خستگی مفرط می‌تواند یکی دیگر از علائم بیماری دیابت باشد که ناشی از کمبود گلوکز در سلول‌ها است؛ زیرا گلوکز به‌عنوان منبع انرژی اصلی بدن عمل می‌کند. بدون دسترسی به این انرژی، بدن شما می‌تواند احساس خستگی و بی‌حالی کند.
عدم بهبودی زخم
وقتی قند خون بالا است، توانایی بدن برای مقابله با عفونت‌ها کاهش می‌یابد؛ در نتیجه زخم‌ها و جراحات فرد دیرتر بهبود پیدا می‌کنند. این یکی از دلایل اصلی برای بروز آمپوتاسیون در بیماران دیابتی است.
اگر به داشتن دیابت شک دارید و قصد اطمینان از مقدار قند خون در خانه دارید، مطالعه بهترین روش اندازه گیری قند خون در خانه به شما کمک می‌کند.
علائم دیابت نوع یک
دیابت نوع یک یکی از انواع رایج دیابت است. در این نوع دیابت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس را نابود می‌کند.
انسولین هورمونی حیاتی برای متابولیسم قند و افزایش انرژی در بدن است. بنابراین در دیابت نوع ۱، فرد دیگر قادر به تولید انسولین نیست و برای حفظ سلامتی باید انسولین خارجی تزریق کند. متاسفانه هنوز علت اصلی حمله سیستم ایمنی به سلول‌های تولیدکننده انسولین مشخص نشده است.
دیابت نوع یک معمولا با یک سری علائم شدید و ناگهانی شروع می‌شود. اولین چیزی که ممکن است توجه شما را جلب کند، تشنگی شدید است. این تشنگی به حدی است که حتی اگر آب فراوانی بنوشید، هنوز هم احساس خشکی در دهان دارید. این تشنگی شدید که از علائم دیابت در دهان است با ادرار فراوان همراه است و این دو باعث می‌شوند که بدن شما به‌سرعت مایعات را از دست بدهد. در این میان، شما ممکن است احساس خستگی و ضعف عمده کنید، به حدی که حتی برای برخی کارهای روزمره نیز انرژی ندارید.
علائم اولیه دیابت نوع یک می‌تواند شامل تهوع، استفراغ، درد شکم، کاهش وزن سریع، تشنگی و تکرر ادرار و خستگی شدید باشد. متاسفانه این بیماری معمولا از دوران کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود و تا پایان عمر فرد ادامه دارد.
علاوهبراین، شما ممکن است تغییرات روحی مانند اضطراب یا افسردگی را تجربه کنید. این تغییرات معمولا ناشی از عدم توازن قند خون و تاثیر آن بر مغز است. در موارد شدید، کتواسیدوز می‌تواند رخ دهد، که یک حالت اضطراری است و فورا به درمان نیاز دارد.
علائم دیابت نوع دو
دیابت نوع دو یکی دیگر از انواع شایع دیابت است که در آن بدن قادر به تولید یا استفاده صحیح از انسولین ترشح شده نیست. در این نوع دیابت، ابتدا سلول‌های بدن به انسولین مقاومت پیدا می‌کنند و با گذشت زمان، توانایی ترشح انسولین از سوی پانکراس نیز کاهش می‌یابد.
علل اصلی بروز دیابت نوع دو شامل چاقی، بی‌تحرکی، سن بالای ۴۰ سال، سابقه خانوادگی و نژاد آسیایی است. اما امروزه به‌دلیل شیوع چاقی و زندگی کم‌تحرکی، حتی کودکان و نوجوانان نیز ممکن است مبتلا شوند.
در مراحل اولیه، اغلب هیچ علامتی دیده نمی‌شود و علائم دیابت خاموش است و تنها پس از چندین سال که مقاومت به انسولین افزایش می‌یابد، علائمی مانند تکرر ادرار، خستگی و دیر خوب شدن زخم ظاهر می‌شود.
درمان دیابت نوع ۲ شامل رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی کافی، کاهش وزن در افراد چاق و مصرف داروهای خوراکی یا تزریق انسولین در موارد پیشرفته است. اگر این بیماری به موقع تشخیص داده و درمان نشود، منجر به عوارض خطرناکی همچون نابینایی، نارسایی کلیه، سکته مغزی و قطع عضو می‌گردد.
پس هر فردی که دارای علائم دیابت است، باید حتما آزمایش غربالگری انجام دهد در صورت مثبت بودن آزمایش، سریعا تحت درمان قرار گیرد تا از بروز عوارض جلوگیری شود.
علائم دیابت در مردان
دیابت و افزایش قند خون می‌تواند علائم و عوارضی در مردان ایجاد کند. از جمله مهم‌ترین علائم قند خون در مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی: کاهش جریان خون به اندام تناسلی در اثر آسیب به رگ‌ها، می‌تواند منجر به اختلال نعوظ و کاهش لیبیدو شود.
۲- ریزش و ضعف مو: افزایش قند خون مزمن می‌تواند التهاب و عفونت پوست سر را به‌دنبال داشته باشد که ریزش مو را تشدید می‌کند.
۳- عفونت های ادراری و تناسلی: ضعف سیستم ایمنی بدن در اثر مبتلا به قند خون خاموش، خطر ابتلا به عفونت مجاری ادراری و تناسلی را افزایش می‌دهد.
۴- خستگی و کاهش انرژی: افزایش قند خون و عدم تامین انرژی سلول‌ها می‌تواند باعث خستگی مفرط و کاهش انرژی شود.
۵- تاری دید: افزایش قند خون باعث تغییر شکل عدسی چشم و ایجاد مشکل در تمرکز تصویر می‌شود.
۶– زخم های کند التیام: ضعف سیستم ایمنی و کاهش جریان خون، التیام زخم ها را با مشکل مواجه می‌کند.
بنابراین تشخیص به‌موقع علائم و درمان قند خون می‌تواند از بروز عوارض شدیدتر جلوگیری کند. مردان باید به این علائم توجه کرده و در صورت مشاهده آن‌ها، سریعا به پزشک مراجعه نمایند.
علائم دیابت در زنان
دیابت و افزایش قند خون می‌تواند علائم و عوارض خاصی در زنان ایجاد کند. از جمله مهم‌ترین علائم قند خون در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- اختلالات قاعدگی: قند خون بالا می‌تواند باعث ایجاد اختلال در چرخه قاعدگی، جابجایی یا قطع قاعدگی شود.
۲- عفونت‌های واژینال: قند خون خاموش با کاهش ایمنی بدن، خطر عفونت‌های واژینال را افزایش می‌دهد.
۳- خشکی واژن: کاهش استروژن به‌دلیل دیابت، منجر به خشکی و تحریک‌پذیری واژن می‌شود.
۴- عفونت ادراری: دفع مکرر ادرار به‌دلیل قند خون بالا، احتمال عفونت مثانه و کلیه‌ها را بالا می‌برد.
۵- ریزش مو: دیابت با التهاب پوست سر همراه است که منجر به ریزش مو می‌شود.
۶- زخم‌های دیر التیام: ضعف سیستم ایمنی بدن و کم خونی، باعث کند شدن فرایند ترمیم زخم‌ها می‌شود.
بنابراین زنان باید به این علائم توجه کرده و در صورت بروز آن‌ها، سریعا به پزشک مراجعه نمایند تا از عوارض بعدی پیشگیری شود.
علائم دیابت در کودکان
در کودکان، دیابت معمولا با یک سری علائم ویژه همراه است که ممکن است در ابتدا به‌عنوان یک بیماری عادی یا یک فاز رشدی نادیده گرفته شود. اولین چیزی که معمولا مشهود است، تکرر ادرار است. کودک ممکن است در شب چند بار به دستشویی برود، حتی اگر قبلا این موضوع وجود نداشته است. این تکرر ادرار معمولا با تشنگی شدید همراه است و کودک به‌طور مداوم نیاز به مصرف آب دارد.
علاوهبراین، کودکان مبتلا به دیابت ممکن است احساس خستگی شدید کنند. این خستگی به حدی است که حتی بازی و فعالیت‌های مورد علاقه‌شان را نیز نمی‌توانند انجام دهند. از طرفی، کاهش وزن ناگهانی بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت فیزیکی نیز می‌تواند یک نشانه جدی باشد.
علائم دیابت در کودکان می‌تواند متفاوت از بزرگسالان باشد. از جمله شایع ترین علائم دیابت در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- تشنگی و تکرر ادرار زیاد: یکی از رایج‌ترین علائم دیابت در کودکان، تشنگی شدید و دفع ادرار زیاد است.
۲- کاهش وزن ناگهانی: با وجود اشتهای زیاد، کودکان دیابتی وزن از دست می‌دهند.
۳- خستگی و بی حالی مداوم: کودکان دیابتی اغلب انرژی کمی دارند.
۴- تاری دید: افزایش قند خون باعث آسیب به عروق چشم و مشکلات بینایی می‌شود.
۵- عفونت های پوستی و زخم: ضعف سیستم ایمنی بدن منجر به التهاب و عفونت پوست می‌گردد.
۶- کند شدن فرایند رشد: دیابت کنترل نشده رشد طبیعی کودک را به تاخیر می اندازد.
بنابراین والدین باید به علائم هشداردهنده توجه کرده و در صورت وجود علائم قند خون در کودکان، سریعا به پزشک مراجعه کنند تا بیماری به‌موقع تشخیص داده شود. همچنین کودکان برای استفاده از دستگاه تست قند خون مقاوت بسیاری از خود نشان می‌دهند، به همین منظور استفاده از سنسور قند خون برای دریافت نمودار افت و خیز قندخون کودک و مانیتور 24 ساعته آن گزینه مناسب تری است.
علائم دیابت بی مزه
دیابت بی مزه یک نوع نادر از دیابت است. علائم این نوع دیابت به شرح زیر است:
- عدم احساس نشانه‌های هیپوگلیسمی مانند تعریق، لرزش، سرگیجه و ضعف و خستگی شدید حتی با کاهش شدید قند خون.
- تشنج و بیهوشی ناگهانی، به‌دلیل عدم آگاهی از کاهش قند خون، فرد دچار تشنج و بیهوشی مکرر می‌شود.
- عوارض مغزی و عصبی، هیپوگلیسمی‌های مکرر و طولانی‌مدت باعث آسیب مغزی و حتی مرگ می‌شود.
- به‌دلیل نبود علامت هشدار هیپوگلیسمی، تشخیص این بیماری بسیار دشوار است.
- عدم پاسخ به درمان، دشواری در تنظیم دوز انسولین و کنترل قند خون در این افراد وجود دارد.
بنابراین افراد مشکوک باید تحت نظر پزشک متخصص باشند تا بتوانند با آزمایش‌های مکرر، دیابت بی‌مزه را تشخیص داده و اقدامات درمانی لازم را انجام دهند.
علائم دیابت در ادرار
دیابت می‌تواند باعث ایجاد تغییرات و مشکلاتی در ادرار و دستگاه ادراری شود. مهم‌ترین علائمی که ممکن است در رابطه با ادرار افراد مبتلا به دیابت دیده شود به شرح زیر است:
- تکرر ادرار: یکی از رایج‌ترین علائم دیابت، ادرار زیاد و مکرر در طول روز است. چون در دیابت میزان قند خون بالا می‌رود، کلیه‌ها سعی می‌کنند قند اضافی را از طریق ادرار دفع کنند و این باعث ادرار زیاد و مکرر می‌شود.
- قند در ادرار: وجود قند در ادرار نشانه‌ای از بالا بودن قند خون در افراد دیابتی است.
- تشنگی شدید و خشکی دهان: بالا رفتن قند خون منجر به افزایش تشنگی و خشکی دهان می‌شود.
- عفونت ادراری: خطر ابتلا به عفونت مثانه و ادرار در افراد مبتلا به دیابت بیشتر است.
- بوی شیرین ادرار: وجود مواد شیمیایی خاصی در ادرار بیماران دیابتی باعث ایجاد بوی شیرین در ادرار می‌شود.
- نارسایی کلیه: در دراز مدت، ممکن است دیابت باعث صدمه به کلیه‌ها و نارسایی کلیوی شود.
پس در مجموع، توجه به وضعیت و علائم ادرار در افراد دیابتی برای تشخیص و درمان زودهنگام بسیار مهم است.
علائم ناشناخته دیابت
علائم ناشناخته دیابت گاهی اوقات به قدری ظریف هستند که ممکن است سال‌ها طول بکشد تا تشخیص داده شوند. این علائم معمولا در دیابت نوع دو شایع‌تر هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند.
یکی از علائم دیابت پنهان که معمولا نادیده گرفته می‌شود، خشکی پوست است. پوست ممکن است خشک و خارش داشته باشد و این مسئله معمولا به‌عنوان یک مشکل پوستی عادی نادیده گرفته می‌شود. در حالی که در واقع می‌تواند نشانه‌ای از عدم توازن قند خون باشد.
علاوهبراین، برخی افراد ممکن است تجربه کاهش توانایی بینایی را داشته باشند، اما این مسئله معمولا به سن یا استفاده طولانی مدت از دستگاه‌های دیجیتال نسبت داده می‌شود. در حالی که این می‌تواند یک نشانه اولیه از دیابت باشد.
یکی دیگر از علائم ناشناخته دیابت، ایجاد تغییر در رنگ پوست، به ویژه در نواحی مانند گردن یا زیر بغل است. این تغییرات معمولا به‌عنوان یک تغییر طبیعی در پوست یا نتیجه‌ای از التهاب نادیده گرفته می‌شوند.
عفونت‌های مکرر یا زخم‌هایی که به‌طور طبیعی بهبود پیدا نمی‌کنند نیز می‌توانند نشانه‌هایی از دیابت باشند. این علائم معمولا به عدم توانایی بدن در مقابله با عفونت‌ها و ترمیم زخم‌ها نسبت داده می‌شود.
در کل، این علائم ناشناخته ممکن است به تنهایی یا به‌صورت ترکیبی با یکدیگر ظاهر شوند و معمولا به‌دلایل دیگری نادیده گرفته یا توجیه می‌شوند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید هر یک از این علائم را تجربه می‌کند، توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه کنید.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما یا اطرافیانتان دچار علائمی همچون تشنگی شدید، ادرار مکرر، خستگی غیر عادی، کاهش وزن ناگهانی یا عفونت‌های پوستی مکرر شده‌اید ممکن است این علائم شروع دیابت باشد.
در مواردی که علائم کمتر هستند یا به تدریج ظاهر می‌شوند، مانند خشکی پوست یا تغییرات رنگ پوست، ممکن است در تصمیم به مراجعه به پزشک تاخیر ایجاد شود. اما حتی در این موارد، بهتر است که به زودی به یک متخصص مراجعه کنید تا تشخیص دقیق انجام شود.
در موارد شدید و اضطراری مانند کتواسیدوز که با علائم دیابت در دهان مانند تنفس سریع، بوی میوه‌ای از دهان و کاهش هوشیاری همراه است، نیاز به مراجعه فوری به بخش اورژانس وجود دارد.
در کل، هرگز نباید علائم پیش دیابت را نادیده گرفت. هر چه زودتر این علائم تشخیص داده شود، احتمال موفقیت در مدیریت بیماری و جلوگیری از عوارض جدی‌تر بیشتر می‌شود.
