سرتیتر مطالب
فشار خون پایین، یا همان هایپوتنشن، شاید به اندازه فشار خون بالا معروف نباشد، اما می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر سلامتی فرد داشته باشد. این حالت زمانی رخ می‌دهد که فشار خون به حدی کاهش پیدا کند که جریان خون به اندام‌های حیاتی به اندازه کافی نباشد و می‌تواند منجر به علائمی مانند سرگیجه و ضعف شود. در این مقاله، قصد داریم به بررسی اینکه فشار خون پایین چیست؟ بپردازیم، علل و علائم آن را به صورت کامل شناسایی کنیم و روش‌هایی برای مدیریت این شرایط را ارائه خواهیم داد.
فشار خون پایین یا هایپوتنشن چیست؟
فشار خون پایین، که با اصطلاح پزشکی هایپوتنشن شناخته میشود، حالتی است که در آن فشار خون فرد به طور غیرعادی پایین می‌آید و کمتر از حد نرمال است. فشار خون، نیرویی است که توسط خون در حال گردش بر دیواره‌های رگ‌های خونی وارد میشود. این فشار به دو شماره اندازه‌گیری میشود: فشار سیستولیک (فشار هنگام ضربان قلب) و فشار دیاستولیک (فشار در بین ضربان‌ها). فشار خون نرمال معمولا حدود 120/80 میلی‌متر جیوه است.
فشار خون پایین خطرناک چند است؟
هایپوتنشن زمانی تشخیص داده میشود که فشار خون به طور مداوم کمتر از 90/60 میلی‌متر جیوه باشد. اگر میزان فشار خون شما کمتر از این عد باشد، خطرناک شمرده میشود. این شرایط می‌تواند به دلایل مختلفی، از جمله حجم خون پایین، تغییرات ناگهانی در وضعیت بدن، داروها، بیماری‌های طولانی‌مدت، یا حتی ویژگی‌های ژنتیکی باشد.
انواع فشار خون پایین چیست؟
فشار خون پایین در انواع مختلفی ظاهر میشود که هر کدام دارای علل و علائم متفاوتی است. در اینجا به برخی از انواع رایج فشار خون پایین اشاره می‌کنیم:
فشار خون پایین وضعیتی
این نوع فشار خون پایین زمانی رخ می‌دهد که فرد از حالت نشسته یا درازکش به سرعت بلند میشود. تغییر ناگهانی در وضعیت بدن می‌تواند باعث کاهش موقتی فشار خون و علائمی مانند سرگیجه یا غش کردن شود.
محصولات مرتبط
فشار خون پایین پس از غذا
بعضی افراد پس از خوردن غذا فشار خون پایین را تجربه می‌کنند. این موضوع معمولا در افراد مسن‌تر، افرادی با فشار خون بالا یا افراد مبتلا به بیماری‌های خاص مانند دیابت رخ می‌دهد.
فشار خون پایین نوروژنیک
این نوع فشار خون پایین زمانی اتفاق می‌افتد که اختلالی در ارتباط بین مغز و قلب وجود داشته باشد. این مسئله می‌تواند به دلیل آسیب‌های عصبی مانند آسیب به اعصاب ناشی از دیابت یا سایر بیماری‌های عصبی باشد.
فشارخون پایین حجمی
کاهش حجم خون، مانند آنچه که ممکن است به دلیل خونریزی شدید یا کم آبی بدن رخ دهد، می‌تواند منجر به فشار خون پایین شود.
فشار خون پایین شوک
این حالت شدیدترین نوع فشار خون پایین است و زمانی رخ می‌دهد که فشار خون به قدری پایین می‌آید که اندام‌های حیاتی نمی‌توانند به درستی کار کنند. شوک می‌تواند ناشی از عفونت شدید، آسیب‌های جدی، حمله قلبی، آلرژی‌های شدید یا دلایل دیگر باشد.
علائم فشار خون پایین
علائم فشار خون پایین می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و با توجه به شدت و نوع فشار خون پایین، متغیر است. در شرایطی نیز ممکن است برخی افراد هیچ گونه علامتی نداشته باشند، در حالی که شاید افراد دیگر یک یا چند علامت زیر را تجربه کنند:
- سرگیجه یا سبکی سر: یکی از شایع‌ترین علائم فشار خون پایین، احساس سرگیجه یا سبکی سر به ویژه هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا درازکش است.
علامت های افت فشار خون
- غش کردن: کاهش ناگهانی فشار خون می‌تواند منجر به غش کردن شود زیرا مغز به اندازه کافی خون دریافت نمی‌کند.
- تاری دید: تغییرات ناگهانی در فشار خون ممکن است باعث تاری دید موقت شود.
- خستگی: افراد مبتلا به فشار خون پایین شاید احساس خستگی یا کمبود انرژی داشته باشند.
- تمرکز پایین: کمبود جریان خون ممکن است بر تمرکز فرد تاثیر بگذارد و باعث احساس گیجی شود.
- پوست رنگ‌پریده: کاهش جریان خون باعث تاثیر روی رنگ پوست شده و به نظر رنگ‌پریده یا سرد می‌رسد.
- تنفس سریع و عمیق: در برخی موارد، فرد ممکن است به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به بدن، تنفس سریع و عمیق داشته باشد.
- افزایش ضربان قلب: گاهی اوقات، قلب برای جبران کمبود فشار خون و حفظ جریان خون به اندام‌های حیاتی، سریع‌تر می‌زند. معمولا فشار خون پایین با ضربان قلب بالا و بیش از حد نرمال همراه است.
- سردی دست‌ها و پاها: کاهش جریان خون می‌تواند باعث شود دست‌ها و پاها سردتر از حالت عادی به باشند.
افت فشار خون در سنین مختلف
برای اینکه بدانیم که فشار خون پایین چیست؟ باید درباره افت فشار خون در سنین مختلف اطلاعات داشته باشیم. به صورت کلی افت فشار خون می‌تواند در افراد با سنین مختلف رخ دهد، اما علل، علائم و روش‌های درمان آن ممکن است با توجه به سن فرد متفاوت باشد. در ادامه، به بررسی چگونگی تاثیر گذاری افت فشار خون در سنین مختلف می‌پردازیم:
کودکان و نوجوانان
افت فشار خون در کودکان و نوجوانان معمولا کمتر شایع است و ممکن است ناشی از کم آبی بدن، رشد سریع، یا وجود بیماری‌های خاص باشد و علائم آن نیز شامل سرگیجه، ضعف، خستگی و حتی غش کردن باشد به ویژه در هنگام تغییرات ناگهانی وضعیت بدن میشود.
جوانان و بزرگسالان
در جوانان و بزرگسالان، افت فشار خون ممکن است به دلیل عواملی مانند کم آبی بدن، رژیم غذایی نامناسب، فعالیت فیزیکی شدید، یا برخی داروها رخ دهد. استرس و برخی شرایط پزشکی مانند بیماری‌های قلبی یا دیابت نیز می‌توانند در این گروه سنی باعث افت فشار خون شوند.
سالمندان
افت فشار خون در سالمندان شایع‌تر است و ممکن است به دلایل متعددی از جمله تغییرات مرتبط با سن در سیستم قلبی و عروقی، استفاده از داروهای چندگانه و بیماری‌های مزمن رخ دهد. فشار خون پایین وضعیتی در این گروه سنی می‌تواند خطر سقوط و آسیب‌های ناشی از آن را افزایش دهد.
در هر سنی، اگر علائم افت فشار خون مشاهده شود، مهم است که با یک متخصص پزشکی مشورت شود تا علت دقیق تشخیص داده شود و راهکارهای مناسب برای مدیریت و درمان ارائه شود. این امر به ویژه برای سالمندان حائز اهمیت است، زیرا آن‌ها ممکن است بیشتر در معرض خطر عوارض جدی ناشی از افت فشار خون باشند.
خطر افت فشار خون در سالمندان
علت فشار خون پایین
علت پایین بودن فشار دیاستولیک و سیستولیک می‌تواند متنوع باشد و از شرایط ساده و گذرا تا موارد پیچیده‌تر و جدی‌تر متغیر است. در ادامه به برخی از علل رایج فشار خون پایین اشاره می‌کنیم:
کم آبی بدن
کم آبی بدن ممکن است ناشی از عدم نوشیدن مایعات، تعریق زیاد، اسهال یا استفراغ باشد و می‌تواند منجر به کاهش حجم خون و در نتیجه فشار خون پایین شود.
رژیم غذایی نامناسب
کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی، به ویژه ویتامین B12، و آهن، می‌تواند باعث کم خونی و کاهش فشار خون شود.
بیماری‌های قلبی
بیماری‌های قلبی مانند ضربان قلب کند، نارسایی قلبی، برخی اختلالات دریچه‌ای قلب و حمله قلبی می‌توانند باعث کاهش فشار خون شوند.
بارداری
در طول بارداری، سیستم گردش خون زنان به سرعت گسترش پیدا می‌کند و می‌تواند سبب کاهش فشار خون شود، به ویژه در سه ماهه اول و دوم شود. پیشنهاد می‌کنم مقاله آیا فشار خون پایین در بارداری خطرناک است؟ را حتما مطالعه کنید تا با خطرات و روش های درمان آن آشنا شوید.
اندازه‌گیری فشار خون
گاهی اوقات، فشار خون پایین ممکن است به دلیل اندازه‌گیری نادرست فشار خون ایجاد شود، مانند استفاده از دستگاه فشار خون نامناسب یا اندازه‌گیری در وضعیت بدنی نادرست.
برای خرید فشارسنج در انواع برندهای مختلف می‌توانید به فروشگاه زیمانو مراجعه کنید.
داروها
مصرف برخی داروها مانند داروهای فشار خون بالا، دیورتیک‌ها، داروهای ضد افسردگی و داروهای دیگر می‌توانند باعث کاهش فشار خون شوند.
اختلالات در غدد
بیماری‌هایی مانند کم کاری تیروئید، کم کاری غده فوق کلیوی و سایر اختلالات غدد می‌توانند باعث کاهش فشار خون شوند.
ایستادن طولانی‌مدت
ایستادن برای مدت زمان طولانی می‌تواند منجر به تجمع خون در پاها و کاهش فشار خون شود.
اختلالات عصبی
برخی از اختلالات عصبی می‌توانند بر توانایی بدن در تنظیم فشار خون تاثیر بگذارند، مانند نوروپاتی دیابتی که می‌تواند بر عملکرد عروق خونی تاثیر داشته باشد.
بهترین روش های تشخیص فشار خون پایین
تشخیص فشار خون پایین معمولا از طریق اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج انجام میشود. همچنین پزشک ممکن است از روش‌هایی مانند تست ارتواستاتیک که اندازه‌گیری فشار خون در حالت خوابیده و سپس چند دقیقه پس از ایستادن برای بررسی تغییرات فشار خون است، استفاده کند. همچنین پزشک اقدام به بررسی سابقه پزشکی و دارویی فرد و انجام آزمایش‌های خون برای شناسایی علل احتمالی مانند کم خونی یا مشکلات غدد نیز خواهد کرد.
درمان فشار خون پایین
درمان فشار خون پایین به دلایل فشار خون پایین و شدت علائم آن بستگی دارد. اگر فردی علائمی نداشته باشد، ممکن است نیازی به درمان نباشد. درمان‌ها نیز شامل تغییرات سبک زندگی، تغییرات دارویی، یا استفاده از دستگاه‌های کاشتنی مانند ضربان‌ساز است. در صورتی که فشار خون پایین به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند بیماری تیروئید یا آپنه خواب باشد، درمان آن بیماری می‌تواند باعث فشار خون نرمال شود.
در مواردی که داروها علت فشار خون پایین هستند، پزشک ممکن است دوز دارو را کاهش دهد یا داروی جایگزین تجویز کند. در موارد شدیدتر که درمان‌های دیگر موثر نیستند، ممکن است نصب ضربان‌ساز برای کنترل ریتم قلب مورد استفاده قرار گیرد. ضربان‌سازها فقط زمانی فعال می‌شوند که نیاز به کمک به قلب باشد تا بتواند با سرعت مناسب بتپد.
بهترین رژیم غذایی برای فشار خون پایین
برای فشار خون پایین چی بخوریم؟ برای بهبود فشار خون پایین، پیروی از یک رژیم غذایی که شامل مواد مغذی کلیدی باشد، بسیار مفید است. نوشیدن آب و مایعات به میزان کافی تا از کم آبی بدن جلوگیری شود اهمیت بسیار بالایی دارد، زیرا کم آبی می‌تواند منجر به کاهش حجم خون و در نتیجه فشار خون پایین شود.
همچنین، مصرف غذاهای حاوی ویتامین B12 و آهن مانند تخم‌مرغ، غلات غنی‌شده و گوشت می‌تواند به جلوگیری از کم خونی کمک کرده و از افت فشار جلوگیری کند. اضافه کردن مقدار متعادلی نمک به رژیم غذایی نیز می‌تواند به افزایش فشار خون کمک کند، اما باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود تا از بروز مشکلات قلبی جلوگیری شود.
درمان فشار خون پایین
روش های پیشگیری از افت فشار خون
به منظور پیشگیری از افت فشار خون راه حل‌های ساده و عملی وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:
- نوشیدن مایعات فراوان: به ویژه در هوای گرم و یا هنگام ورزش، مایعات تاثیر زیادی در عدم افت فشار خون دارند.
- تغییر وضعیت بدن به آرامی: به ویژه هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا درازکش. هیچ وقت به طور ناگهانی از جای خود بلند نشوید، در صورت پایین بودن فشار، ممکن است دچار افت شوید و حتی زمین بخورید.
- پوشیدن جوراب‌های فشرده: این نوع جوراب ها به بهبود گردش خون کمک می‌کنند و در نتیجه فشار خون شما بالا خواهد رفت
- مصرف متعادل نمک: برای افزایش حجم خون، مصرف حجم قابل قبول و متعادلی از نمک را به افرادی که افت فشار خون دارند توصیه می‌کنیم.
درمان اورژانسی فشار خون پایین
احتمالا بپرسید اگر دچار افت فشار خون شدیم، فشار خون پایین را چگونه بالا بیاوریم؟ برای درمان فوری افت فشار خون، روش های زیادی وجود دارد. اما این کارها از همه متداول تر هستند:
- محلول یک لیوان آب و نصف قاشق چای خوری نمک بنوشید.
- شربت زنجبیل و عسل بنوشید.
- از غذاهای حاوی ویتامین E و B12 مثل تخم مرغ، پنیر و بادام استفاده کنید.
عوارض فشار خون پایین چیست؟
عوارض فشار خون پایین شامل سرگیجه و غش کردن است و می‌تواند خطر سقوط و آسیب‌های ناشی از آن را افزایش دهد. در موارد شدید نیز، کاهش جریان خون به اندام‌های حیاتی می‌تواند منجر به شوک و آسیب جدی به اندام‌ها شود.
بیماری های مرتبط با افت فشار خون
فشار خون پایین باعث به وجود آمدن بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی، کم کاری تیروئید، کم کاری غدد فوق کلیوی و دیابت میشود. همچنین، برخی از عفونت‌های شدید مانند سپسیس می‌توانند منجر به افت شدید فشار خون و شوک شوند.
سوالات رایج
فشار خون پایین نشانه چیست؟
فشار خون پایین می‌تواند نشانه‌ای از حالاتی مانند کم آبی بدن، بیماری‌های قلبی، کم خونی، یا اثرات جانبی داروها باشد.
فشار خون پایین علائم چه بیماری است؟
بسیاری از اوقات فشار خون پایین به صورت موقتی و حتی بر اثر خستگی رخ می‌دهد. اما اگر این افت فشار به صورت دائمی است، ممکن است ناشی از کم خونی، کمبود برخی ویتامین ها یا ضعف جسمانی باشد. منشا اصلی افت فشار دائمی فقط با مراجعه به پزشک مشخص میشود.
آیا فشار خون پایین باعث مرگ میشود؟
در حالت عادی، فشار خون پایین به خودی خود کشنده نیست، اما اگر به شدت پایین باشد و منجر به شوک شود، می‌تواند خطر مرگ را افزایش دهد.
آیا فشار خون پایین باعث سکته می شود؟
فشار خون پایین معمولا به صورت مستقیم باعث سکته نمی‌شود، اما در صورتی که جریان خون به مغز به شدت کاهش پیدا کند، ممکن است خطر آسیب به مغز و سایر عوارض جدی را افزایش دهد.
چند ساله که فشار خون پایین دارم و همش نگرانم که نکنه یه مشکل جدی باشه.