سرتیتر مطالب
علائم کمبود اکسیژن خون
حتما از نقش کلیدی و حیاتی اکسیژن در کارکرد بدن آگاه هستید. سطح اکسیژن خون، می‌تواند به طور مستقیم بر کارکرد مغز، قلب و سایر اندام های بدن موثر باشد. احتمالا پس از شیوع ویروس کرونا عبارت اکسیژن خون بیشتر به گوش شما خورده و با آن آشنا تر شده اید.
هنگامی که تنفس می‌کنیم، اکسیژن خروجی از ریه ها، توسط گلبول های قرمز خون حمل می‌شود. در واقع گلبول های قرمز خون وظیفه دارند تا مولکول های اکسیژن را به سرتاسر بدن منتقل کنند. هنگامی که سلول های بدن اکسیژن کافی را دریافت نکنند، انرژی لازم برای عملکرد در بدن را ندارند. به همین علت علائم کمبود اکسیژن معمولا با احساس گیجی و بی قراری همراه هستند.
این مطلب به شما کمک می‌کند تا علائم کمبود اکسیژن خون و عوامل موثر بر آن را را بهتر بشناسید و به بالا بردن سطح اکسیژن هم تا حد زیادی کمک کنید.
محصولات مرتبط
چگونه علائم کمبود اکسیژن خون را اندازه گیری کنیم؟
برای اندازه گیری میزان اکسیژن خون، روش های مختلفی وجود دارد. بسته به شرایط، معمولا از روش های زیر برای اندازه گیری سطح اکسیژن خون استفاده می‌شود:
تشخیص علائم کمبود اکسیژن خون با پالس اکسیمتر
استفاده از پالس اکسیمتر راحت ترین و سریع ترین راه برای سنجش میزان اکسیژن خون است. این دستگاه به صورت یگ گیره به یکی از انگشتان شما وصل می‌شود. سپس از طریق حسگر خود، میزان اکسیژن اشباع را مشخص می‌کند. علاوه بر اکسیمتر های بیمارستانی، امروزه پالس اکسیمتر به عنوان یک تجهیزات پزشکی خانگی هم قابل تهیه است. پالس اکسیمتر کارکرد بسیار آسانی دارد و خرید آن در کنار لوازمی مثل فشار سنج و دستگاه اکسیژن ساز، می‌تواند برای بیماران قلبی و تنفسی بسیار مفید و حیاتی باشد.
میزان نرمال اکسیژن خون بین 95 تا 100 درصد است و پایین تر از این میزان، به عنوان هیپوکسمی یا کمبود اکسیژن شناخته می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم مقاله زیر را برای تشخیص میزان اکسیژن خون نرمال در افراد سالم و بیماران زمینه ای بخوانید:
آزمایش ABG ( آزمایش گاز خون شریانی)
این آزمایش یک نوع آزمایش خون است که باید از شریان یا همان سرخرگ گرفته شود و نتیجه آن سریع بررسی می‌شود. با انجام این آزمایش موارد متعددی همچون محتوای اکسیژن، میزان هموگلوبین، اکسیژن اشباع و PH خون مشخص خواهد شد و به نسبت روش پالس اکسیمتری کامل تر است. اما استفاده از پالس اکسیمتر در مقایسه با این آزمایش، برای یافتن میزان اکسیژن خون راحت تر است و هیچ گونه دردی ندارد.
تشخیص علائم کمبود اکسیژن خون بدون تجهیزات
یکی از روش های تشخیص افت اکسیژن خون این است که میزان تنفس فرد در یک دقیقه را اندازه بگیرید. از بیمار بخواهید آرام بنشیند و تعداد تنفس او را اندازه بگیرید. اگر این تعداد از 24 عدد کمتر شود، می‌تواند یک نشانه بارز از افت اکسیژن خون شود. در این شرایط باید سریعتر به مراکز درمانی مراجعه کنید تا آزمایش دقیق تری روی بیمار انجام شود.
علائم کمبود اکسیژن خون
بیشترین و پر تکرار ترین علائم کمبود اکسیژن خون عبارت اند از:
احساس تنگی نفس، یکی از شایع ترین علائم کمبود اکسیژن خون
معمولا افرادی که دچار افت اکسیژن خون هستند، با انجام فعالیت های روزمره، دچار احساس تنگی نفس و سنگینی تنفس می‌شوند. در شرایط حاد و اورژانسی این تنگی نفس حتی ممکن است باعث احساس خفگی شود.
تنفس سریع
به علت اکسیژن رسانی ناکافی، ریه های شما در تلاش هستند تا با سرعت بیشتری این کار را انجام دهند و اغلب به تنفسهای سریع و منقطع می‌انجامد.
تپش قلب و اضطراب
در شرایط کمبود اکسیژن، قلب شما شدیدا تلاش می‌کند خون را به سرعت پمپاژ کند تا به وسیله خون، اکسیژن به همه جای بدن برسد. نتیجه این کار، تپش قلب و احساس اضطراب است. یکی از دلایل بالا رفتن فشار خون زمان افت اکسیژن هم همین موضوع است.
احساس سرگیجه و بی قراری
احساس سرگیجه ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. اما یکی از علائم هشدار دهنده کمبود اکسیژن خون، احساس مکرر فشار به سر و سرگیجه است. هنگامی که مغز مقدار کافی اکسیژن را دریافت نمی‌کند، نمی‌تواند به خوبی وظایف خود را انجام دهد. در نتیجه فرد دچار گیجی، بی قراری و سرگیجه می‌شود. همچنین ممکن است توانایی فکر کردن، تصمیم گیری و به خاطر سپردن چیزها را به خوبی نداشته باشد.
احساس سر درد
در شرایط کمبود اکسیژن در خون و نرسیدن آن به اندام ها، عروق خونی منبسط می‌شوند و همچنین سموم آن ها به خوبی دفع نمی‌شود. این موضوع به سر درد هایی شبیه سردرد میگرنی و همینطور زنگ زدن گوش منجر می‌شود.
آبی رنگ شدن لب ها، سر انگشتان و گوش ها ( سیانوز )
نرسیدن اکسیژن کافی به اندام ها می‌تواند زمینه ساز کبودی برخی قسمت های بدن به خصوص غشاهای مخاطی شود. معمولا این کبودی در سر انگشتان، لب ها، گوش و اطراف چشم مشخص می‌شود.
اختلال در بینایی
تاری دید و ضعف بینایی هم می‌تواند بر اثر نرسیدن اکسیژن کافی به مغز و سایر اندام ها باشد.
علائم کمبود اکسیژن خون را جدی بگیرید
اکسیژن خون به عنوان سوخت و انرژی مورد نیاز ارگان های حیاتی بدن عمل می‌کند. همانطور که اشاره کردیم، افت اکسیژن خون می‌تواند به حدی باشد که فرد حتی امکان نفس کشیدن، ایستادن و صحبت کردن نداشته باشد. تاثیرات این افت اکسیژن بر عملکرد مغز و همینطور عضو مهمی مثل قلب انکار نشدنی است. به همین علت افت شدید اکسیژن، به عنوان یک شرایط اضطراری و اورژانسی شناخته می‌شود.
عوامل زمینه ساز کمبود اکسیژن خون
- بیماری های تنفسی و ریوی مثل ذات الریه، انسداد ریوی مزمن، کرونا، برونشیت و ادم ریوی پررنگ ترین نقش را در افت اکسیژن خون دارند. زمانی که ریه ها نتوانند به خوبی دم و بازدم انجام دهند، اکسیژن کافی هم وارد خون نمی‌شود.
- بیماری های قلبی و عروقی یکی از عوامل تاثیر گذار بر افت اکسیژن خون هستند. این بیماری های میتوانند به طور مستقیم زمینه ساز کاهش اکسیژن خون و بروز هیپوکسمی شوند.
- حمله های تنفسی مثل آسم، باعث تغیر در اندازه مسیرهای هوایی و در نتیجه ناکافی بودن اکسیژن خروجی به خون می‌شود.
- کم خونی هم یکی از موارد موثر در کاهش عدد اکسیژن خون است. هنگامی که گلبول های قرمز خون به میزان کافی وجود نداشته باشند، اکسیژن کمتری هم توسط آن ها در بدن حمل می‌شود.
- مسمومیت با مواد شیمیایی نیز ممکن است در تنفس اختلال ایجاد کزرده و اکسیژن خون را پایین بیاورد.
برای کاهش علائم کمبود اکسیژن خون چه کنیم؟
بسته به میزان افت اکسیژن خون، درمان های گوناگونی برای این موضوع وجود دارد.
- در صورت ابتلا به بیماری های مزمن تنفسی مثل آسم، بهتر است همواره اسپری های استنشاقی را به همراه داشته باشید تا در شرایط بحرانی به کمک شما بیاید.
- به جای حالت خوابیده، بنشینید تا تنفس راحت تری داشته باشید.
- به فضاهایی بروید که تهویه بهتری دارند.
- سعی کنید نفس های عمیق تر و آرام تری داشته باشید.
- در صورتی که افت اکسیژن بسیار شدید ( معمولا پایین تر از عدد 80 ) باشد، شما نیاز به مراجعه به مراکز درمانی دارید. طبق تجویز پزشک، ممکن است سطح اکسیژن به وسیله کپسول اکسیژن و ماسک اکسیژن بالا برود.
- در برخی موارد، افت اکسیژن و عدم تنفس صحیح باعث می‌شود نیاز به درمان طولانی تر مثل استفاده از دستگاه اکسیژن ساز داشته باشید.
برای بالا بردن اکسیژن خون چه بخوریم؟
بالا بردن اکسیژن خون از راه تغذیه تا حدی موثر است. در صورتی که افت اکسیژن در شرایط حاد و اورژانسی نباشد، تاثیر گذاری آن قطعا بیشتر خواهد بود.
برای بالا بردن اکسیژن خون خوراکی هایی مفید هستند که:
- به بهبود وضعیت عروق و شریان ها کمک می‌کنند
- در بهبود جریان خون موثر هستند
- خون ساز هستند (به دلیل افزایش گلبول های حامل اکسیژن)
- عملکرد قلب را بهبود می‌بخشند
خوراکی هایی مثل انار، توت، اسفناج، هویج، چغندر، حبوبات، قارچ، گوشت قرمز و جگر منابع مناسبی برای بهبود این وضعیت به شمار می‌روند.
نتیجه گیری
همانطور که اشاره کردیم، اکسیژن کافی، مورد نیاز همه اندام های بدن و به خصوص مغز است. با افت اکسیژن، علائمی مثل احساس سرگیجه، تنگی نفس، تپش قلب، کبودی و خستگی روی می‌دهد که ادامه دار شدن آن بسیار خطرناک است. در صورت سابقه بیماری های تنفسی و ریوی یا مشاهده ممتد این علائم، مراجعه منظم به پزشک و مراقبت های فوری و اورژانسی را جدی بگیرید.
ممنون از مقاله خوبتون