سرتیتر مطالب
معرفی بیماری آلزایمر:
آلزایمر بیماری است که در اثر تخریب عصاب صورت می‌گیرد. این فرایند معمولا به آرامی و به‌تدریج صورت می‌گیرد. یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که به‌تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. از شایع‌ترین علامت آن می‌توان به مشکل در به خاطر سپردن رویدادها اشاره کرد. با پیشرفت بیماری، علائم دیگری مانند مشکلات تکلم، گمراهی، تغییر خلق و خو و مسائل رفتاری اشاره کرد. سرعت پیشرفت بیماری در افراد مختلف، متفاوت است و بعداز تشخیص بیماری معمولا امید به زندگی 3 تا 9 سال است.
علائم اولیه اغلب با پیری طبیعی اشتباه گرفته میشود. اما برای تشخیص قطعی معاینه‌ی بافت مغز ضروری است که این مورد فقط پس‌از مرگ امکان‌پذیر است. تشخیص احتمالی مبتنی بر سابقه‌ی بیماری، آزمایش شناختی و تصویربرداری پزشکی انجام می‌پذبرد. افراد مبتلا بطور فزاینده‌ای برای کمک به دیگران اعتماد می‌کنند و اغلب مسئولیت‌های خود را به دیگران واگذار می‌کنند. این بیماری معمولا در افراد بالای 65 سال اتفاق می‌افتد، البته در 10درصد موارد هم از سن 30 تا 60 می‌تواند آغاز شود.
محصولات مرتبط
علت:
علت دقیق این بیماری هنوز بطور کامل مشخص نشده است. گرچه تحقیق‌های بسیار نشان می‌دهد که موارد زیادی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. این موارد شامل:
- افزایش سن
- سابقه‌ی خانوادگی
- افسردگی درمان نشده
- عوامل و شرایط زندگی مرتبط با بیماری‌های قلبی- عروقی
تصور میشود آلزایمر ناشی‌از تجمع غیرطبیعی پروتئین‌ها در سلول‌های مغزی و اطراف آن است. یکی‌از این پروتئین‌های درگیر آمیلوئید نام دارد که رسوبات آن پلاکت‌هایی را در اطراف سلول‌های مغزی تشکیل می‌دهد. یا پروتئین دیگر تاو نام دارد که رسوبات آن در سلول‌های مغزی درهم پیچیده میشود. اگرچه که هنوز مشخص نیست چه عواملی باعث شروع این فرایند میشود، اما دانشمندان می‌دانند که این روند سال‌ها قبلاز بروز علائم آغاز میشود.
عوامل شناخته شده:
دانشمندان بر این باورند که ژنتیک در ایجاد بیماری آلزایمر نقش داشته‌باشد. طی دو مطالعه و تحقیق طولانی مدت، نشان داده شد که رژیم غذایی مغذی، مصرف محدود الکل عدم استعمال سیگار ممکن است به افراد کمک کند. از هر 3 نفر برزگسال در آمریکا، 1 نفر به آلزایمر و زوال عقل مبتلا میشود. هم‌چنین در تحقیقاتی که انجام شده، مشخص شده است، افرادی که در گذشته ضربه‌ی شدید مغز را تجربه کردند می‌توانند در سن بالا دچار آلزایمر شوند.
مکانسیم بیماری‌زایی:
ویژگی مشخص بیماری آلزایمر، ظهور پلاک‌های خارج سلولی آمیلوئید و گره‌های عصبی الیافی در محیط داخل سلول، مرگ سلول و ازبین رفتن سیناپس‌ها است که همگی به روشی تدریجی در کاهش شناخت محیط اطراف نقش دارند. از دست دادن نورون و آتروفی مغز، تغییر در بیان انتقال دهنده‌های عصبی و مسمومیت سیناپسی، همه با پیشرفت مراحل بیماری آلزایمر همراه هستند. هم‌چنین آمیلوئیدها بطور انتخابی در میتوکندری سلول‌های مغزی مبتلا به آلزایمر تجمع می‌یابد. و برخی از عملکردهای آنزیمی و استفاده از گلوکز توسط نورون‌ها را مهار میکند.
از دست دادن سیناپس احتمالا انعکاس مورفولوژیکی اختلال سیناپسی است که در اوایل بیماری آغاز میشود. مطالعات اولیه روی بافت مغز پس‌از مرگ نشان می‌دهد که بیماران AD(آلزایمر)، تعداد کمتری خار دندریت و هم‌چنین کاهش قشر مخ نسبت به بافت‌های مغزی سالم در افراد هم سن وجود دارد.
گلوتامات انتقال دهنده‌ی عصبی اصلی تحریک سیستم عصبی مرکزی است. که باعث ایجاد انعطاف‌پذیری عصبی، انتقال عصبی و فرایند یادگیری و حافظه میشود. پاتوژنز AD بشدت با تغییر سیگنالینگ گلوتامات مرتبط است بافت‌های تحت تاثیر AD حاوی تراکم بالایی از نورون‌های گلوماتریک هستند. آسیب بافتی در AD نشانگر پاسخ ایمونولوژیک باشد.
تاریخچه آلزایمر:
فلاسفه و پزشکان یونان و روم باستان پیری را با زوال عقل مرتبط می‌دانستند.در سال 1901 بود که روانپزشکی آلمانی به نام آلویز آلزایمر اولین مورد از این بیماری را ثبت کرد. در گزارشات او از این بیماری، یکسری تغییرات بالینی مثل توهمات و تغییرات پاتولوژیکی مشاهده شده است. او در کتاب خود که در سال 1910 منتشر شد، بیماری آلزایمر را به نام زوال عقل معرفی کرد.
در اوایل قرن بیستم، تشخیص بیماری آلزیمر برای افرادبین 45 تا 65 سال که علائم زوال عقل را داشتند، اختصاص داشت. در سال 1977، تحقیقات و کنفرانس‌های برگزار شده، تشخیص داد که بیماری آلزایمر مستقل از سن است. اصطلاح زوال عقل از نوع آلزایمر، برای مدتی برای توصیف وضعیت افراد بالای 65سال استفاده می‌شد. اما با کامل کردن تحقیقات و بررسی‌ها در نهایت نام بیماری آلزایمر برای تمام سنین با الگوی مشخص علائم رایج، بطور رسمی شناخته شد.
درمان:
اخیرا محققان آمریکایی با بررسی نتایج یک پژوهش دریافته‌اند که داروهای فشار خون که برای درمان بیماران مبتلا به فشار خون بالا استفاده میشود، خطر بروز آلزایمر را در افراد کاهش می‌دهد. این احتمال وجود دارد که فشار خون بالا اثر حفاظتی داشته باشد یا ممکن است چیزی که افراد مبتلا به فشار خون بالا اغلب در معرض آن قرار می‌گیرند مانند داروهای فشار خون از آنها در برابر ابتلا به آلزایمر محافظت میکند.
ممانتین: داروی دیگری که در درمان موارد متوسط تا شدید بیماری آلزایمر استفاده میشود و تا حدودی هم اثرات محافظتی بر روی سلول‌های مغزی دارد ممانتین است. این دارو نیز سبب بهتر شدن توانایی شناختی و حافظه بیمار میشود. گیجی و منگی مهم‌ترین عوارض این دارو هستند. این دارو را می‌توان همراه با غذا مصرف کرد.
علائم ظهور آلزایمر:
شناخت علائم AD می‌تواند این کمک را به شما بکند که در هرمرحله از ابتلا به آلزایمر، آن را مدیریت کنید. داروهایی وجود دارند که ی‌توانند علائم را برای مدتی ثابت نگه داشته و بدتر نکنند. بخاطر داشته باشید که AD بطور متفاوتی بر همه اثر می‌گذارد و زمان و شدت آن برای هرفرد متفاوت است. شناسایی هریک از مراحل قبل از بروز آن، کمک بسیار زیادی به روند درمان و پیشگیری از بدتر شدن آن میکند.
مراحل ظهور علائم:
- قبل از بروز علائم: تغییراتی که در مغز مربوط به آلزایمر هستند، قبل از اینکه علائم تظاهرات بالینی داشته باشند، شروع میشود. به گفته‌ی پزشکان، این مرحله 10 الی 15 قبلاز علائم فرد شروع میشود و هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. ازآنجایی که با بالا رفتن سن خطر ابتلا به AD افزایش می‌یابد، برای تشخیص‌های اولیه چکاپ‌های منظم بسیار حائز اهمیت هستند.
- اساس فراموشی: هرکس در هر برهه از سن خود می‌تواند فراموشی داشته باشد. اما در مورد آلزایمر این مسئله فرق میکند. مثل فراموشی نام خود یا جایی که وسایل خود را گذاشته‌اید که با مرور زمان این افت حافظه بیشتر میشود. که با شناخت علائم می‌توان روند پیشرفت آن را کند کرد.
- مشکلات قابل‌توجه حافظه: برای بسیاری از افراد این مرحله تغییرات قابل‌توجه بیشتری را به همراه دارد و تشخیص در این مرحله بسیار معمول است. زیرا در این زمان کارهای بیشتری از فرد مختل میشود. در این مرحله ممکن است که فرد چالش‌های زیادی را در محیط‌های اجتماعی یا محل کار و زندگی تجربه کند. افراد به اشتباه ممکن است دچار انکار شوند که یک امر طبیعی است و حتما باید به پزشک مراجعه شود.
مراحل پیشرفته‌تر:
- فراتراز از دست دادن حافظه: در این مرحله آسیب به مغز فراتر از حافظه است و فرد دچار مشکل در تکلم و اختلال در انجام کارهای روزمره میشود. هم‌چنین فرد با چالش‌هایی همچون تغییر در الگوی خواب، افزایش خطر گم شدن و گیجی در مورد جزئی‌ترین موارد روبه رو است.
- کاهش استقلال فردی: تا این مرحله فرد بدون چالش مهمی توانسته به تنهایی زندگی کند. اما دراین مرحله فرد حتی در بخاطر آوردن نزدیکان خود مانند همسر و فرزندان هم دچار مشکل میشود. تغییرات احساسی ازجمله توهم و هذیان‌گویی و سوءظن در این مرحله پدید می‌آید.
- علائم شدید: در این مرحله فرد بیشتر به حضور دیگران وابسته است و برقراری ارتباط برای او دشوار است. علائمی که در مرحله‌ی قبل ظاهر می‌شوند، در این مرحله شدت بیشتری می‌یابند. تمامی بیماران از این اتفاقاتی که می‌افتند بی‌اطلاع هستند.
- عدم کنترل بدنی: چون آلزایمر سلول‌های مغزی را ازبین می‌برد، این امر می‌تواند باعث آسیب روحی و جسمی شود. پس در این مرحله نیاز‌های فرد بیمار بطور قابل توجهی افزایش می‌یابد. هم‌چنین بدن فرد به دلیل کاهش تحرک در برابر عفونت‌ها مانندذزات‌الریه بسیار آسیب‌پذیر است.
پیشگیری از آلزایمر:
از آنجایی که هنوز هیچ داروی تایید شده‌ای برای آلزایمر کشف نشده است. اما تغییر سبک زندگی می‌تواند کمک بزرگی به پیشگیری از ابتلا به AD را به عمل بی‌آورد. که بطور مختصر به چندتای اشاره می‌کنیم:
- آموختن یک زبان دیگر و صحبت کردن با آن
- پاینن آوردن فشار خون
- کاهش استرس
- افزایش تحرک فردی
هم‌چنین انجام بازی‌های فکری مانند حل جدول و سودوکو، بازی‌هایی که مغز را به چالش بکشند، در پیشگیری و کند کردن روند پیشرفت بیماری بسیار تاثیرگذار است. نوشتن خاطرات و یادداشت‌های روزانه و آموختن مهارت جدید هم می‌توان اثرگذاری این بیماری بر روی مغز را کاهش داد.
جمع‌بندی:
باید به این نکته توجه کنید که چون آلزایمر یک بیماری مغزی با علائم خاموش است، بهتر است با بالا رفتن سن پیشگیری‌های لازم را داشته باشید. هم‌چنین توجه داشته باشید که تغذیه بسیار مهم است. پس با یک رژیم غذایی خوب و حذف اسید‌های چرب مضر برای سلول‌های مغزی و گنجاندن ویتامین E، می‌توان خطر ابتلا به AD را کاهش داد. در آخر به یاد داشته باشید که با ظهور هریک از علائم بهتراست به پزشک مراجعه کنید. تا خود و عزیزان شما تا حد ممکن از این بیماری مصون بمانید.
منابع: NCBI – NHS – CDC – PENNMEDICINE
