سرتیتر مطالب
فشار خون ریوی چیست؟ یکی از بیماری‌های تهدیدکننده‌ای است که می‌تواند سلامت قلب و عروق فرد را به خطر بیندازد. افزایش فشار در سرخرگ‌های ریوی موجب اختلال در عملکرد بطن راست و در نتیجه کاهش خونرسانی به بدن می‌شود. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که فشار خون ریوی چیست و همچنین علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان این بیماری را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد. با توجه به خطراتی که این بیماری به همراه دارد، آگاهی از این بیماری، نحوه تشخیص و درمان آن برای پزشکان و بیماران دارای اهمیت بسیاری است.
فشار خون ریوی چیست؟
فشار خون ریوی یا پرفشاری خون ریوی (Pulmonary Hypertension) به معنای افزایش فشار خون در شریان ریوی و سرخرگ‌های کوچک ریه است. در حالت طبیعی، فشار خون در سرخرگ‌های ریوی پایین‌تر از فشار خون در سایر قسمت‌های بدن است اما در پرفشاری خون ریوی، این فشار افزایش پیدا می‌کند. علت اصلی پرفشاری خون ریوی، تنگ شدن یا مسدود شدن شریان‌های ریه است که موجب محدود شدن جریان خون به داخل ریه و افزایش فشار می‌شود.
اندازه گیری فشار خون ریوی نیاز به مراجعه به پزشک و چکاپ دارد. تشخیص فشار خون بالای ریوی اغلب با روش هایی مثل اکو قلب، نوار قلب (ECG)، اسکن ریه یا تست ورزش صورت می‌گیرد.
برای خرید فشارسنج در انواع برندهای مختلف می‌توانید به فروشگاه زیمانو مراجعه کنید.
انواع فشار خون ریوی
در ابتدا باید بدانید که بیماری فشار خون بالا با فشار خون ریوی متفاوت است. برای اینکه بدانیم فشار خون ریوی چیست باید در ابتدا با انواع آن آشنا شویم. فشار خون ریوی به چندین دسته اصلی تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و علل خاصی دارد. این تقسیم‌بندی به پزشکان کمک می‌کند تا روش‌های درمانی مناسب‌تر و دقیق‌تری را برای هر بیمار انتخاب کنند. در ادامه، انواع فشار خون ریوی و ویژگی‌های آن‌ها توضیح داده خواهند شد:
محصولات مرتبط
فشار خون ریوی شریانی
این نوع از فشار خون ریوی به فشار بالا در شریان‌های ریوی اشاره دارد و می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله بیماری‌های ارثی، مصرف داروها یا مواد مخدر و بیماری‌های خاص مانند HIV یا بیماری‌های کبدی ایجاد شود.
فشار خون ریوی ناشی از بیماری‌های قلبی سمت چپ
این نوع از فشارخون ریوی به دلیل مشکلات مربوط به قسمت چپ قلب مانند نارسایی قلبی، بیماری دریچه‌ای قلب، یا بیماری‌های عضلانی قلب به وجود می‌آید.
فشار خون ریوی ناشی از بیماری‌های ریه
این نوع نیز به دلیل بیماری‌های ریوی مانند بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، فیبروز ریوی و سایر بیماری‌هایی که باعث کاهش اکسیژن در خون می‌شوند، ایجاد می‌شود.
فشار خون ریوی ناشی از لخته شدن خون مزمن
فشار خون ریوی ناشی از لخته شدن خون مزمن به علت لخته‌های خونی که به‌طور مزمن در عروق ریوی گیر کرده و جریان خون را مسدود می‌کنند، به‌وجود می‌آید.
فشار خون ریوی با علل نامشخص
این دسته نیز شامل شرایطی می‌شود که به دلایل مختلفی از جمله بیماری‌های خونی، اختلالات سیستمیک،و بیماری‌های متابولیک ایجاد می‌شوند و به صورت کلی علت این نوع از فشارخون ریوی نامشخص است.
علائم فشار خون ریوی
علائم فشار خون ریوی ممکن است در ابتدا خفیف باشند و به تدریج با پیشرفت بیماری شدیدتر شوند. به یاد داشته باشید که در صورت مشاهده هر یک از علائمی که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت، به ویژه اگر به‌طور مداوم یا در حالت استراحت رخ دهند، باید با پزشک مشورت شود. نشانه فشار خون ریوی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- تنگی نفس
- خستگی
- سرگیجه یا غش کردن
- درد قفسه سینه
- تورم در پاها و مچ پاها
- لب‌ها و پوست آبی یا رنگ‌پریده
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- سرفه‌های خونی
علل فشار خون ریوی
فشار خون ریوی می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود و گاهی اوقات علت دقیق آن نامشخص است. با این حال، برخی از علل شناخته شده عبارتند از:
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- بیماری‌های ریوی
- لخته شدن خون ریوی مزمن
- بیماری‌های خود ایمنی مانند اسکلرودرمی یا لوپوس
- عفونت‌ها
- مصرف برخی داروها و مواد مانند داروهای ضد افسردگی و مواد مخدر مانند کوکائین
- بیماری‌های ژنتیکی
- بیماری‌های کبدی و HIV
- ارتفاع زیاد
عوارض بیماری فشار خون ریوی چیست؟
در ادامه برای اطلاع از اینکه فشار خون ریوی چیست؟ باید عوارضی که این بیماری به همراه دارد را نیز مورد بررسی قرار دهیم. فشار خون ریوی می‌تواند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد و بر کیفیت زندگی و بقای فرد تاثیرگذار خواهد بود. در ادامه برخی از این عوارض را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
نارسایی سمت راست قلب
شایع‌ترین و جدی‌ترین عارضه فشار خون ریوی، نارسایی سمت راست قلب است. با افزایش فشار در عروق ریوی، بخش راست قلب باید سخت‌تر کار کند تا خون را به ریه‌ها پمپ کند. این فشار اضافی می‌تواند منجر به ضعیف شدن و نارسایی بخش راست قلب شود.
آریتمی‌های قلبی
فشار خون ریوی می‌تواند باعث اختلال در ریتم طبیعی قلب شود، که ممکن است خطرناک باشد و حتی منجر به مرگ ناگهانی شود.
خونریزی ریوی
در موارد نادر، فشار بالا در رگ‌های ریوی باعث خونریزی در ریه‌ها خواهد شد.
لخته شدن خون ریوی
افراد مبتلا به فشار خون ریوی بیشتر در معرض خطر تشکیل لخته‌های خونی در رگ‌های ریوی هستند، که این موضوع باعث لخته شدن خون ریوی می‌شود.
کاهش سطح اکسیژن در خون
فشار خون ریوی می‌تواند باعث کاهش تبادل اکسیژن در ریه‌ها شود که این امر موجب کاهش سطح اکسیژن در خون می‌شود و علائمی مانند خستگی، سرگیجه و تنگی نفس را به همراه دارد.
تورم
نارسایی قلبی ناشی از فشار خون ریوی می‌تواند باعث تجمع مایع در بدن به‌ویژه در پاها و شکم شود.
تغییرات در بافت ریه و قلب
فشار مداوم بر ریه‌ها و قلب می‌تواند منجر به تغییرات ساختاری در این ارگان‌ها شود که می‌تواند عملکرد آن‌ها را مختل کند.
کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره
به دلیل تنگی نفس، خستگی و سایر علائم، افراد مبتلا به فشار خون ریوی ممکن است در انجام فعالیت‌های روزمره خود محدود شوند.
درمان فشار خون ریوی
آیا می‌دانید درمان فشار خون ریوی چیست؟ در پاسخ باید گفت درمان افزایش فشار خون ریوی بستگی به علت زمینه‌ای، شدت بیماری و وضعیت کلی بیمار دارد. هدف از درمان کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. مدیریت فشار خون ریوی نیاز به یک تیم مراقبتی شامل متخصصان قلب، ریه و سایر متخصصان مرتبط دارد. بیماران باید به طور منظم تحت نظر باشند تا وضعیت آن‌ها و پاسخ به درمان مورد ارزیابی قرار گیرد. متخصصان از روش‌های مختلف یا ترکیب چند روش برای درمان این بیماری بهره خواهند بود که عبارتند از:
مصرف دارو
- دیگوکسین(digoxin): این دارو نیز یکی از گزینه‌های درمانی است که با افزایش قدرت انقباض قلب و کاهش تعداد ضربان‌های قلب به بهبود علائم کمک می‌کند.
- داروهای ضد لخته: این گروه از داروها به منظور پیشگیری از تشکیل لخته‌های خونی استفاده می‌شوند، که وارفارین نمونه‌ای از آن‌ها است.
- اکسیژن درمان: این روش درمانی شامل تنفس هوایی است که دارای میزان اکسیژن بیشتری نسبت به هوای معمولی است.
- دیورتیک‌ها (قرص‌های آب): استفاده از دیورتیک‌ها به منظور دفع مایع اضافه از بدن در شرایطی مانند نارسایی قلبی صورت می‌گیرد.
انجام جراحی
در مواردی که فشار خون ریوی شدت پیدا کرده باشد پزشک از روش آتریو سپتوستومی استفاده می‌کند. این روش یک روش جراحی که در آن یک سوراخ کوچک بین دو دهلیز قلب ایجاد می‌شود تا فشار را از بخش راست قلب کاهش دهد. همچنین در موارد شدیدتر نیز و زمانی که مصرف دارو موثر نباشد ممکن است از پیوند ریه یا قلب و ریه به صورت همزمان استفاده شود.
تغییرات در سبک زندگی
- ورزش ملایم و منظم
- رژیم غذایی سالم
- اجتناب از سیگار و الکل
- کاهش استرس
- مدیریت وزن و جلوگیری از چاقی
فشار خون ریوی در بارداری
فشار خون ریوی در دوران بارداری یک وضعیت پزشکی بسیار خطرناک است که می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین خطرات جدی به همراه داشته باشد. بارداری فشار و تغییرات قابل توجهی را بر سیستم قلب و عروق مادر وارد می‌کند که می‌تواند در زنان مبتلا به فشار خون ریوی، به نارسایی قلبی، آمبولی ریوی و حتی مرگ منجر شود. این خطرات به دلیل افزایش حجم خون و تغییرات همودینامیکی که در طول بارداری (Hemodynamic changes during pregnancy) رخ می‌دهد، افزایش پیدا می‌کند.
به همین دلیل، مدیریت فشار خون ریوی در دوران بارداری نیازمند نظارت دقیق و مراقبت‌های ویژه توسط یک تیم متشکل از متخصصان زنان و زایمان، قلب و ریه خواهد بود. برنامه‌ریزی دقیق قبل از بارداری، مصرف منظم دارو و برنامه‌ریزی برای زایمان در یک مرکز تخصصی با امکانات کافی برای مراقبت‌های ویژه، از جمله اقدامات ضروری برای کاهش خطرات مرتبط با فشار خون ریوی در دوران بارداری هستند.
به طور کلی، بارداری در زنان مبتلا به این وضعیت به شدت توصیه نمی‌شود، اما در صورت بارداری، مدیریت دقیق و همکاری نزدیک بین بیمار و تیم پزشکی بسیار ضروری است. همچنین یکی از مشکلات دیگری که در کنار فشار خون ریوی می‌تواندسلامتی زنان باردار را تحت تاثیر قرار دهد، فشار خون پایین در بارداری است.
فشار خون ریوی در نوزادان
فشار خون ریوی در نوزادان یک وضعیت پزشکی است که در آن فشار خون در رگ‌های ریوی نوزاد بیش از حد طبیعی بالا است. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مشکلات مادرزادی قلب، عفونت‌های تنفسی، استرس ناشی از زایمان زودرس یا اختلالات تنفسی مانند سندرم دیسترس تنفسی نوزادان ایجاد شود. همچنین استرس می‌تواند موجب فشار خون عصبی شود.
فشار خون ریوی می‌تواند جریان خون طبیعی از قلب به ریه‌ها را مختل کرده و باعث مشکلاتی در اکسیژن‌رسانی به بدن شود. درمان این وضعیت ممکن است شامل اکسیژن‌درمانی، داروهایی برای کاهش فشار خون ریوی و در موارد شدیدتر، مداخلات پزشکی تخصصی‌تر باشد.
اگر به خرید دستگاه فشارسنج یا سایر تجهیزات پزشکی نیاز دارید، می‌توانید از طریق فروشگاه زیمانو بصورت آنلاین خرید خود را انجام دهید.
سوالات رایج
فشار خون ریوی نرمال چند است؟
فشار خون ریوی نرمال در بزرگسالان معمولا بین 8 تا 20 میلی‌متر جیوه در حالت استراحت است.
آیا فشار ریه خطرناک است؟
بله، فشار خون ریوی بالا می‌تواند خطرناک باشد زیرا به مرور زمان می‌تواند منجر به نارسایی قلبی راست و سایر عوارض جدی شود.