تزریق

انواع ست سرم و نحوه استفاده

doctor in hospital at iv drip 1 600x350 1

همه چیز درباره ست سرم و کارکرد آن:

دستگاه های پزشکی نقش بسزایی در تشخیص ، درمان و نظارت بر بیماری دارند. تجهیزات پزشکی و بیمارستانی هر یک برای هدفی خاص طراحی شده اند. ست‌های سرم یکی از پرکاربردترین لوازم مصرفی مراکز درمانی هستند.  ست سرم برای تزریقات داخل وریدی یا تزریق مستقیم به رگ استفاده می‌شود.

حداکثر میزان مایع هنگام تزریق زیر پوست یا داخل ماهیچه بزرگسالان فقط تا 3 میلی‌لیتر است و بیشتر از این میزان نمی‌توان تزریق کرد. چون تزریق بیش از این مقدار باعث ایجاد مشکلات در بافت محل تزریق، نارسایی قلبی، و فشار خون بالا می‌شود. اما در تزریق مایعات به طور مستقیم در رگ بیمار چنین محدودیتی وجود ندارد.

چون تزریق ست سرم مستقیما وارد رگ بیمار می شود، تنها محدودیت آن در مقدار مایعی است که انسان می‌تواند بدون دریافت مایع بیشتر از بدن ، مصرف کند. محدوده ایمنی مصرف روزانه مایع بر اساس وضعیت، اندازه و سن بیمار متفاوت خواهد بود. محدودیت‌های مصرف  باید با توجه به شرایط بیمار، توسط پزشک مشخص شود، اما برای بزرگسالان سالم، محدودۀ نرمال مصرف کل مایع (از مایعات سرم یا مایعاتی که می‌خورند) باید ۳۵ تا ۵۰ میلی لیتر بر کیلوگرم وزن بدن در روز باشد. برای مثال ، یک بزرگسال ۱۰۰ کیلوگرمی، باید هر روز مقدار 5/3 تا ۵ لیتر مایع دریافت کند. این مقدار مایع در مقایسه با مقادیری است که می‌توانیم با استفاده از سایر راه های تزریق، مصرف کنیم.

تزریق وریدی چه تفاوتی با تزریق زیرجلدی یا عضلانی دارد؟

ست سرم زمانی استفاده می شود که می خواهیم مقدار زیادی از مایع را تزریق کنیم ، یا زمانی که نیاز داریم دارو را در مقدار زیادی مایع رقیق کنیم تا مقاومت صحیح داشته باشد یا از سوزش و خراش جلوگیری کنیم .همچنین، به دلیل اینکه تزریق از راه ست سرم معمولا شامل مقادیر بیشتری از مایع است، داروهایی که توسط آن مصرف می‌شوند  طی یک دوره طولانی مدت ( معمولا هر کجا از ۱۵ دقیقه تا چند ساعت) تزریق می‌شوند. بدیهی است که این تزریق از تزریق زیر جلدی یا عضلانی متفاوت است. زیرا این دو روش شامل تزریق کل دوز دارو به صورت همزمان است. همچنین، نحوه تزریق از راه سرم سریعتر از شیوه های دیگر تزریق است چون مستقیما به خون می رسد ، بنابراین زمانی استفاده می شود که انجام سریع تزریق دارو ضروری است.

احتمالا هنگام خرید ست سرم به قطعات آن توجه کرده باشید. با این حال، قصد داریم قطعات ست سرم را بررسی و معرفی کنیم:

اجزای یک ست سرم چیست؟

اجزای ست سرم شامل:

اسپایک و پروتکتور

فیلتر هوا ۱۵ میکرونی

در داخل چمبر، قرقره یا کلمپ جهت تنظیم جریان

لوله پلاستیکی و کانکتور انتهای ست سرم

, پروتکتور است.

اجزای مختلف ست سرم، از تجهیزات پزشکی مصرفی پر کاربرد

سرم ها اغلب توسط کیسه های مایع که قبل از مصرف ترکیب می شوند، استفاده می شود. اندازه استاندارد این کیسه ها از ۵۰ میلی لیتر تا ۱۰۰۰ میلی لیتر می باشد. کیسه از پایه ست سرم آویزان است و لوله  آن به پایین کیسه متصل است، لوله سرم شامل چندین قسمت مهم است :

محفظه:

محفظه سرم درست در زیر کیسه آن قرار دارد. از داخل این محفظه ورود مایع از کیسه به لوله سرم و تعداد قطرات آن قابل مشاهده است. این همانجایی است که ما سرعت تنظیمات دستی سرم را اندازه‌گیری می‌کنیم؛ با نگاه کردن به این محفظه  تعداد قطراتی که در هر دقیقه می‌بینیم قابل شمارش است. برای مثال ، اگر ۲۵ قطره در مدت ۶۰ ثانیه بشماریم، می توانیم بگوییم که سرم با سرعت ۲۵ قطره در دقیقه یا gtt/min25  تزریق می شود. ( در واقع می توانیم تعداد قطره ها را در یک دقیقه کامل نشماریم، مثلا   تعداد قطره های که در یک دوره ۱۵ ثانیه ای می‌بینیم را شمرده و تعداد را ۴ برابر کنیم تا تعداد قطره‌ها در یک دقیقه کامل به دست بیاید)

محفظۀ سرم همیشه باید تا نیمه پر باشد. اگر محفظه بیش از حد پر باشد، نمی‌توانیم قطره ها را برای شمارش ببینیم تا سرعت تزریق آن  را تعیین کنیم. اگر محفظه به اندازه کافی پر نباشد، هوا به داخل لوله راه پیدا می‌کند. ورود هوا به سیستم گردش خون بیمار می‌تواند بسیار خطرناک باشد و باعث انسداد رگ های خونی یا ایست قلبی شود.

گیره غلتکی:

وسیله‌ای است که برای کنترل میزان مایع تزریقی از آن استفاده می‌کنیم. اگر آن را به یک طرف بچرخانیم ، لوله  سرم را محکم تر فشارداده ، آن را باریک‌تر می‌کند و بنابراین جریان مایع از طریق لوله را آهسته‌تر می‌کند؛ اگر گیره را به سمت دیگر بچرخانیم لوله  را  شل کرده ، تنگی لوله را کاهش می‌دهد و مایع با سرعت بیشتری جریان پیدا می‌کند. بنابراین، اگر با شمردن قطره‌ها متوجه شویم که سرم با سرعت ۵۰ gtt/min تزریق می‌شود، اما دستور این بوده که با سرعت gtt/min30  تزریق شود، می‌توانیم گیره غلتکی را برای کاهش سرعت قطره تنگ تر کنیم تا زمانی که بتوانیم فقط ۳۰ قطره در هر دقیقه بشماریم.

همه گیره‌های غلتکی روی لوله باید قبل از اتصال کیسه مایع سرم به بالای لوله، بسته باشند. این کار تضمین می‌کند که هیچ هوایی وارد لوله نمی‌شود.

هر دارو برای تزریق به یک میزان مشخص تجویز می شود  و یکی از وظایف بزرگ پرستاران ، تنظیم همین میزان برای تزریق است و هم چنین در صورتی که سرعت تغییر کند، باید سرم را به صورت دوره ای  تنظیم کنند  تا  میزان آن طبق دستور باقی  بماند.  سرعت مایع در هر تزریق ، سرعت تزریق سرم یا سرعت جریان نامیده می‌شود.

 گیره اسلایدی:

گیره اسلایدی در بعضی از ست سرم‌ها وجود دارد. این گیره هنگامی استفاده می شود که می‌خواهیم جریان سرم  را بدون نیاز به گیره غلتکی ، کاملا متوقف کنیم. این کار زمانی سودمند است که میخواهیم جریان  را برای لحظه ای متوقف کنیم، اما نمی‌خواهیم تنظیم سرعت جریان را  با تنظیم دوباره گیره غلتکی انجام دهیم. این کار با فشردن لوله به طوری که کاملا بسته شود انجام می‌گیرد.  یعنی زمانی که ما گیره را به سمت باریک ترین قسمت لوله می لغزانیم.

پورت(درگاه) تزریق:

جایی است که دارو یا مایعات (غیر از مایع کیسه فعلی) می تواند تزریق شود. این مایع به وسیلۀ لوله ها به ورید بیمار رسانده می‌شود. یکی روی خود کیسه و یکی زیر محفظۀ سرم . معمولا یک پورت تزریق نیز نزدیک جایی است که سوزن به ورید بیمار می‌‌رود. پورت تزریق روی کیسه  فعلی، در صورتی استفاده می‌شود که ما بخواهیم برخی از داروها را با مایع موجود در کیسه ترکیب کنیم؛ اگر دارو را به این پورت تزریق کنیم و سپس کیسه را برای ترکیب شدن دارو و مایع کمی بچرخانیم، بیمار هم دارو و هم مایع سرم را به طور همزمان دریافت می‌کند.

با این حال ، این کار تنها زمانی انجام می شود که مایع و دارو مجاز به ترکیب شدن باشند. اگر می‌خواهیم دارو یا نوع دومی از مایع سِرم را مستقیما تزریق کنیم به طوری که با مایعی که قبلا متصل کردیم ترکیب نشود، از یکی از پورت‌های زیر محفظۀ سرم ، استفاده می‌کنیم. مجموعه های Y ، مجموعه‌های T و V مجموعه‌های سه طرفه‌ای با شکل متفاوت هستند که اجازه می‌دهد یک مجموعه تزریق اضافی برای انتقال آنتی بیوتیک‌ها یا سایر قطره‌های مایع مداوم به همان مسیر متصل شود.

 سر سوزن:

سرسوزن به انتهای ست سرم جهت تزریق وصل می‌شود. سرسوزن‌ها بر اساس نوع کاربردشان دارای اندازه (گیج) های گوناگون هستند. ممکن است تزریق از راه آنژیوکت نیز صورت بگیرد.

سوراخ کن (اسپایک)

این بخش داخل کیسه سرمی که از قبل با داروی بین وریدی پر شده  قرار می‌گیرد تا آن دارو به محفظه وارد شود.

راهنمای تصویری ست سرم و لوازم تزریق

2 دیدگاه در “انواع ست سرم و نحوه استفاده

  1. میلاد خاتون آبادی گفت:

    با عرض سلام و احترام .
    عذر می خوام موقعی که ناچارا تزریق سرم باید توی خونه انجام بشه ، سر شلنگ همه ی ست های سرم ها همیشه یه سوزن وصله
    اونو چطوری باید از شلنگ جداش کنم ؟
    ممنون میشم پاسخ بدید
    با تشکر

    1. زهرا مرتضایی گفت:

      سلام وقت شما به خیر، این سوزن به راحتی قابل جدا شدن هست و میتونه با آنرژیوکت جایگزین بشه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *