سرتیتر مطالب
زخم پای دیابتی یکی از شایع‌ترین و ناتوان‌کننده‌ترین عوارض دیابت است که می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این زخم‌ها اغلب به سختی بهبود می‌یابند و ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا خوب شوند. البته سرعت درمان زخم پای افراد دیابتی به عوامل متعددی بستگی دارد. در این بیماران کنترل قند خون و مراقبت منظم پا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مدت زمان درمان بسته به شدت زخم متفاوت است. در ادامه مطلب به تشخیص و مدت زمان درمان زخم پای دیابتی پرداخته‌ایم.
زخم پای دیابتی چیست؟
زخم پای دیابتی یکی از عوارض شایع دیابت است که به دلیل آسیب به اعصاب و عروق خونی پا بوجود می‌آید. کاهش حس پا در اثر قند خون بالا می‌تواند منجر به ایجاد زخم شود. این زخم‌ها معمولا در نواحی انتهایی پا مثل انگشتان و زیر پا ایجاد می‌شوند. عدم تشخیص به موقع و درمان مناسب باعث تشدید زخم و بروز عفونت و عوارض جدی می‌گردد. بنابراین توجه به مراقبت‌های لازم، تشخیص زودهنگام و درمان صحیح زخم‌های پای دیابتی بسیار مهم است.
انواع زخم‌های دیابتی
زخم‌های دیابتی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
محصولات مرتبط
زخم نوروپاتیک
این زخم‌ها بر اثر آسیب به اعصاب محیطی پا در افراد دیابتی ایجاد می‌شود. کاهش حساسیت پا منجر به عدم درک صدمات جزئی می‌گردد و زخم در نواحی تحت فشار مثل کف و انگشتان پا ظاهر می‌شود.
زخم ایسکمیک
زخم ایسکمیک پا یک عارضه شایع در بیماران دیابتی است که باعث ایجاد زخم در ناحیه پا می‌شود. این زخم بر اثر کاهش جریان خون به بافت‌های پا به دلیل آسیب به عروق خونی ایجاد می‌گردد. شایع‌ترین محل‌های ابتلا به زخم ایسکمیک شامل مچ پا، پاشنه و انگشتان پا است. پیشگیری و درمان به موقع برای جلوگیری از پیشرفت زخم و عوارض آن مهم است.
زخم عفونی
زخم‌های عفونی یکی از مشکلات شایع پوستی هستند که می‌توانند گاهی جدی و خطرناک باشند. زخم‌های عفونی معمولا از زخم‌های سطحی و کوچک پوستی شروع می‌شوند که در اثر عفونت با باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها گسترش پیدا کرده و عمق و وسعت بیشتری می‌یابند.
محصولات مرتبط
زخم آرتریتی
آرتریت دیابتی یک عارضه مفصلی در افراد دیابتی است که با التهاب و تحلیل غضروف مفاصل همراه است. قند خون بالا باعث ایجاد التهاب و آسیب مفصلی در مفاصل انگشتان پا، زانو، مچ پا و ستون فقرات می‌شود. در نتیجه غضروف‌های مفصل تحلیل رفته و موجب درد و محدودیت حرکتی می‌گردد.
زخم وریدی
زخم وریدی در افراد مبتلا به دیابت اغلب به دلیل واریس وریدی پا به وجود می‌آید. واریس وریدی یا گشاد شدن وریدهای پا در دیابت، باعث ایجاد فشار مکانیکی مداوم بر روی دیواره وریدها می‌شود. همین فشار طولانی مدت موجب التهاب مزمن وریدها و در نهایت زخم‌های وریدی می‌گردد. این زخم‌ها معمولا در ناحیه مچ پا و ساق پا دیده می‌شوند.
زخم ترکیبی
زخم ترکیبی دیابتی حاصل ترکیب دو یا چند نوع از انواع زخم‌های دیابتی در یک ناحیه است. به عنوان مثال زخمی که هم جنبه نوروپاتیک داشته باشد و هم دچار عفونت شده باشد، زخم عفونی نوروپاتیک نامیده می‌شود. شناسایی انواع ترکیبی زخم برای درمان موثر آن‌ها ضروری است.
مدت زمان درمان زخم پای دیابتی به چه عواملی بستگی دارد؟
مدت زمان درمان و بهبود زخم پای دیابتی بستگی به شدت و عمق زخم، میزان کنترل قند خون، وجود یا عدم وجود عفونت، سن و وضعیت سلامتی فرد دارد. هر چه زخم سطحی‌تر و قند خون کنترل شده‌تر باشد، روند بهبودی سریع‌تر است. زخم‌های عمیق در افراد مسن‌تر زمان بیشتری برای التیام نیاز دارند. کاهش فشار وارده به زخم و انجام مراقبت‌های لازم نیز تسریع‌کننده روند درمان است. زخم‌های سطحی چند هفته تا ۲ ماه و زخم‌های عمیق و وسیع‌تر تا ۶ ماه یا بیشتر طول می‌کشد تا بهبود یابند.
چگونه می توان از زخم پا پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای درمان زخم پای دیابتی در مرحله اول جلوگیری از ایجاد آن است. افرادی که دیابت دارند و مستعد زخم پا هستند باید پاهای خود را هر روز به خصوص بین انگشتان پا و کف پا از نظر بریدگی، کبودی، ترک، تاول، قرمزی، زخم و هرگونه نشانه غیرطبیعی بررسی کنند. هر بار که به پزشک مراجعه می‌کنید، کفش‌ها و جوراب‌های خود را درآورید تا پاهایتان معاینه شوند. در صورت مشاهده هرگونه مشکلی باید در اسرع وقت به پزشک معالج یا متخصص گزارش دهید، هر چقدر به نظر شما ساده می‌رسد.
نحوه شستشو و پانسمان زخم دیابتی
زخم‌های پای دیابتی نیاز به مراقبت ویژه و پانسمان منظمی دارند تا بتوان از بروز عفونت و عوارض جدی جلوگیری کرد. انتخاب صحیح روش شستشو و پانسمان بسته به وضعیت زخم متفاوت است. در ادامه مراحل پانسمان زخم دیابتی را به طور کامل توضیح خواهیم داد.
مرحله۱: فراهم کردن لوازم ضروری
قبل از شروع پانسمان، تمام لوازم مورد نیاز را فراهم کنید. شما به دستکش تمیز، صابون ملایم، حوله تمیز، گاز یا باند استریل، محلول ضد عفونی کننده و هر نوع پانسمان زخم تجویز شده توسط پزشک معالج نیاز دارید.
مرحله ۲: شستشوی دست‌ها
به مدت ۲۰ ثانیه دست‌های خود را با آب و صابون بشویید و بعد برای جلوگیری از عفونت، دست‌های خود را با یک دستمال یا حوله تمیز خشک کنید.
مرحله ۳: تمیز کردن زخم
برای جلوگیری از آلوده شدن زخم به باکتری، دستکش تمیز و یکبار مصرف را بپوشید. با استفاده از آب و صابون ملایم یا محلول ضد عفونی کننده زخم را به آرامی تمیز کنید و بعد از آن به آرامی ناحیه مورد نظر را با یک حوله تمیز یا یک دستمال استفاده نشده خشک کنید.
مرحله ۴: استفاده از محلول ضد عفونی کننده
اگر پزشک یک محلول ضد عفونی کننده تجویز کرده است، آن را با دقت با استفاده از گاز استریل روی زخم بمالید. دستورالعمل‌های ارائه شده توسط پزشک و مراقبت های بهداشتی را پیش ببرید.
مرحله ۵: پانسمان کردن زخم
بعد از ضدعفونی کردن زخم، اگر پانسمان خاصی برای زخم‌تان پزشک تجویز کرده، طبق دستورالعمل از آن استفاده کنید. مطمئن شوید که پانسمان زخم را کاملا بپوشاند و خیلی محکم بسته نشده باشد.
مرحله ۶: تعویض پانسمان
تعویض به موقع پانسمان، نقش مهمی در بهبودی زخم دارد. پانسمان‌هایی که به طور مرتب تعویض نشوند، می‌توانند باعث ایجاد و تشدید عفونت شده و روند درمان را با اختلال مواجه کنند. بنابراین، توصیه می‌شود بر اساس دستور پزشک و وضعیت زخم، پانسمان‌ها را به طور منظم تعویض کنید تا از بروز عفونت جلوگیری شود و زخم در کوتاه‌ترین زمان ممکن بهبود یابد. هنگام تعویض پانسمان، زخم را از نظر هرگونه علائم عفونت مانند افزایش قرمزی، تورم، چرک یا بدتر شدن درد زیر نظر بگیرید.
پماد تتراسایکلین برای زخم دیابتی
در واقع داروها و پمادهای متفاوتی برای زخم دیابتی توسط پزشک تجویز می‌شود که تتراسایکلین را می‌توان بهترین پماد برای درمان زخم پای دیابتی نام برد. پماد تتراسایکلین معمولا برای درمان زخم‌های باکتریایی استفاده می‌شود چون پماد تتراسایکلین خاصیت ضد التهابی دارد و برای درمان زخم بسیار کاربردی است، اما استفاده از هر نوع پماد برای زخم‌های دیابتی نیازمند مشورت با پزشک است.
درمان قطعی زخم پای دیابتی در منزل چیست؟
برای درمان زخم دیابتی در منزل می‌توان از چند روش طبیعی و گیاهی استفاده کرد. برای درمان گیاهی زخم پای دیابتی مصرف چای سبز، عسل و آلوئه ورا مفید است. دم کرده‌های گیاهی مانند دمنوش بابونه و گل محمدی نیز خاصیت ضدالتهابی دارند. علاوه بر درمان‌های گیاهی، کنترل قند خون، مراقبت از پا و استراحت کافی از اصول مهم درمان زخم دیابتی در منزل است. رعایت نکات بهداشتی و پیگیری دستورات پزشک می‌تواند به بهبودی زخم کمک زیادی کند.
بررسی مدت زمان درمان زخم دیابتی
مدت زمان درمان زخم پای دیابتی بسته به شدت آن متفاوت است. زخم‌های سطحی و خفیف معمولا ظرف چند هفته تا ۲ ماه با کنترل قند خون، مراقبت از پا و درمان‌های تجویزی پزشک بهبود می‌یابند، اما زخم‌های عمیق‌تر که با عفونت و مشکلات جریان خون همراه هستند، زمان بیشتری برای التیام نیاز دارند و ممکن است بیش از ۶ ماه طول بکشد. سن بالا، بیماری‌های زمینه‌ای و کنترل نامناسب قند خون نیز در طولانی شدن دوره درمان مؤثرند.
جمع بندی
درمان زخم پای دیابتی یک فرایند پیچیده و متاثر از عوامل متعدد است. مدت زمان درمان به شدت زخم، وضعیت سلامتی فرد و نحوه مراقبت‌های پزشکی بستگی دارد. همکاری نزدیک بیمار و خانواده‌اش با تیم درمان و پیگیری مداوم فرایند درمان اهمیت زیادی دارد. رویکرد درمانی باید فردی‌سازی و متناسب با نیازهای خاص هر بیمار مطرح شود. امید است اطلاعات ارائه شده در این مقاله بتواند درک بهتری از فرایند درمان زخم‌های دیابتی بوجود آورد.
