پالس اکسیمتر (دستگاه اکسیژن سنج) از جمله نام هایی است که احتمالاً در چند سال اخیر و با شیوع ویروس کرونا به گوش همه ما خورده است. پالس اکسمیتر در واقع نام یک دستگاه است که وظیفه آن سنجش و اندازه گیری تعداد ضربان قلب و درصد اکسیژن اشباع خون انسان است.
نام گذاری این دستگاه نیز کاملاً بر اساس وظیفه آن و به شکلی کاملاً هدفمند انجام شده است. پالس اکسیمتر از ترکیب سه کلمه لاتین، پالس به معنی ضربان، اکسی که مخفف کلمه اکسیژن است و متر به معنای اندازه گیری تشکیل شده است. در نتیجه همان طور که از نام آن نیز مشخص است، این دستگاه کوچک به منظور اندازه گیری ضربان قلب و اکسیژن اشباع خون طراحی شده است.
سیستم عملکرد پالس اکسیمتر چگونه است؟
هنگامی که با تنفس، هوا وارد ریه ها می شود، اکسیژن مورد نیاز سلول های بدن از طریق منافذ و انشعابات دستگاه تنفسی، وارد خون انسان می شود. در نتیجه اکسیژن از طریق جریان خون به بخش های مختلف بدن انتقال می یابد.
پالس اکسمیتر دستگاهی کوچک است که همانند گیره به نوک انگشت و یا لاله گوش متصل می شود و در ادامه با ارسال امواج فروسرخ یا همان مادون قرمز، میزان ضربان قلب و همچنین درصد اکسیژنی که در گلبول های قرمز خون وجود دارد را اندازه گیری می کند.
محصولات مرتبط
در واقع میزان اشباع اکسیژن در هموگولوبین های بافت محیطی با استفاده از مکانیزم دستگاه، اندازه گیری می شود. این اندازه گیری نیز در مدت زمان کوتاهی و در حدود 3 تا 4 ثانیه انجام شده و نتیجه آن بر روی نمایشگر کوچک پالس اکسیمتر نشان داده می شود.
میزان سطح اکسیژن اشباع یا محلول در خون برای افراد عادی باید بالای 94 درصد باشد. البته این عدد در شرایط خاص افراد همچون بیماری های زمینه ای، می تواند متفاوت باشد. چنانچه درصد اکسیژن خون پایین تر از حد استاندارد باشد، لازم است تا فرد تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرد.
تعداد ضربان قلب نیز بسته به پارامترهای مختلفی همچون جنسیت، سن و سایر خصوصیات فردی متفاوت خواهد بود. پالس اکسیمتر با نشان دادن این دو مورد، یعنی درصد اکسیژن اشباع خون و ضربان قلب، به پزشک جهت اقدامات بعدی یاری می رساند.
پالس اکسیمتر و تشخیص بیماری کرونا
ویروس کرونا، عامل بیماری کووید 19 می تواند سبب آسیب به ریه افراد شود. در نتیجه، میزان اکسیژن خون می تواند کاهش یابد. این کاهش بسته به شرایط مختلف ممکن است با علائم تنفسی همراه باشد. در برخی از شرایط نیز بیمار هیچ گونه علائمی ندارد اما درصد اکسیژن اشباع اندازه گیری شده، کاهش قابل توجهی را نشان می دهد.
در این حالت اهمیت استفاده از پالس اکسیمتر دوچندان می شود. در نتیجه استفاده از این دستگاه و اندازه گیری اکسیژن اشباع می تواند اقدام مناسبی برای تشخیص زودرس و اقدام به موقع محسوب شود.
نکته مهم: توجه به این نکته ضروری است که پالس اکسیمتر به هیچ عنوان ابزاری برای تشخیص بیماری کرونا محسوب نمی شود. همچنین نرمال بودن میزان اکسیژن اشباع خون اندازه گیری شده توسط دستگاه نیز نفی کننده وجود بیماری نیست.
در واقع اگر عدد اکسیژن فرد طبیعی باشد، بدین معنا نیست که فرد کرونا ندارد. بلکه پالس اکسیمتر می تواند میزان اکسیژن خون را اندازه گیری کرده و در صورت نشان دادن کاهش این عدد و یا کمتر بودن آن از حد استاندارد، به درمان و اقدامات پزشکی لازم در این زمینه کمک می نماید.
[ux_products ids=”14785,13580,13557,13269,13264,12962,5285,3839″]نکات مهم در استفاده از پالس اکسی متر
پالس اکسیمتر از جمله دستگاه هایی است که ظرافت و دقت بالایی داشته و برخی از عوامل می تواند صحت نتایج آن را دچار اختلال نماید. لذا پیش از استفاده از دستگاه، به نکات زیر توجه داشته باشید.
- پالس اکسیمتر در انگشت های سرد عملکرد درستی نخواهد داشت و عدد نشان داده شده می تواند کمتر از حد واقعی باشد. لذا چنانچه انگشتان شما سرد و دمای پایینی دارد، توصیه می شود پیش از اقدام به استفاده از پالس اکسیمتر، انگشتان خود را با کمی ماساژ دادن گرم نمایید.
- موانع مصنوعی از دیگر مواردی است که ممکن است عملکرد پالس اکسیمتر را تحت تأثیر قرار دهد. موانعی همچون لاک، تتو و … . لذا برای اندازه گیری اکسیژن خون با استفاده از پالس اکسیمتر حتماً از نبود موانع طبیعی اطمینان حاصل نمایید. در صورتی که این موانع وجود دارد می توانید از سایر نقاط ضربان دار بدن همچون لاله گوش و یا حتی انگشت شست پا کمک بگیرید.
- برخی از افراد نیز دارای بیماری های نقص خون رسانی محیطی مانند بیماری رینود هستند. در واقع در خون به انگشتان کمتر از حالت نرمال انتقال می یابد. در نتیجه در صورت استفاده از پالس اکسیمتر، عدد نشان داده شده می تواند کمتر از حد واقعی باشد.
محدوده اکسیژن اشباع خون و تغییرات آن
همان گونه که بیان شد، میزان اکسیژن اشباع خون در حالت استاندارد و نرمال باید بالای 94 باشد. البته در صورتی که افراد بیماری های زمینه ای ریوی داشته باشند، این عدد می تواند بسته به تشخیص پزشک متفاوت باشد.
چنانچه این عدد به کمتر از 90 افت کند به معنای کاهش اکسیژن رسانی به اندام های حیاتی بدن می باشد. تنگی نفس، گیجی و خواب آلودگی از جمله علائمی است که ممکن است فرد به آن دچار شود. البته قضاوت در این باره با درنظرگیری میزان درصد اشباع فرد در روزهای قبل و ابتدای ابتلا بهتر صورت خواهد گرفت.
در واقع کاهش اکسیژن خون و فاصله گرفتن از محدوده استاندارد موضوعی است که باید به آن توجه داشت و در صورت بروز این اتفاق به پزشک اطلاع رسانی شود. در صورت کاهش شدید میزان اکسیژن خون به کمتر از 80 نیز امکان آسیب به دستگاه های بدن و اندام حیاتی افزایش می یابد. در نتیجه فرد در وضعیت خطرناکی قرار خواهد گرفت.
نکات مهم در استفاده و یا خرید پالس اکسیمتر (دستگاه اکسیژن سنج)
اساساً دستگاه های پزشکی حساسیت بالایی داشته و بسته به عملکرد خود باید در استفاده و نگهداری از آن ها دقت فراوانی داشت. پالس اکسیمتر نیز دستگاه کوجک و بسیار حساسی است که برخی از عوامل ساده، می تواند صحت نتایج آن را تحت الشعاع قرار دهد. لذا اگر قصد خرید پالس اکسیمتر و یا استفاده از آن را دارید بهتر است به این نکات توجه نمایید.
- پیش از خرید حتماً نسبت به نوع و سابقه دستگاه تحقیق کنید. چرا که دستگاه های زیادی با نام پالس اکسیمتر در بازار وجود دارد که برخی از آن ها عملکرد درستی نداشته و اعداد نادرستی نشان می دهند و می تواند سبب نگرانی شما شود. همچنین توجه کنید دستگاه، دارای تأییدیه وزارت بهداشت باشد.
- دستگاه پالس اکسیمتر را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید. نور زیاد حتی نور زیاد و مستقیم اتاق می تواند سبب اختلال در کارکرد دستگاه شود.
- امواج مغناطیسی و میدان های الکترومغناطیسی نیز بر عملکرد پالس اکسیمتر تأثیرگذار است. لذا در صورتی که در محیط تجهیزاتی همچون ام آر ای و یا سی تی اسکن وجود دارد، از استفاده از پالس اکسیمتر خودداری کنید.
- دمای بالا و یا پایین تر از حد معمول و وجود موانع در اندازه گیری، نتایج نادرستی را به دنبال خواهد داشت. لذا همان گونه که اشاره شد، نسبت به دمای طبیعی انگشت و یا بخشی از بدن که دستگاه را به آن متصل می کنید و همچنین عدم وجود موانعی مانند لاک و تتو اطمینان حاصل کنید.
- برخی از پالس اکسیمترها، دارای قابلیت های مختلفی همچون اندازه گیری ضربان قلب، دمای بدن و حتی میزان کالری مصرفی هستند. لذا اگر این موارد را نیز مد نظر دارید، حتماً هنگام خرید از وجود این قابلیت ها در دستگاه مطمئن شوید.
- تعدادی از پالس اکسیمترها دارای سیستم هشدار هستند که با تنظیم دستگاه بر روی عدد مشخص، با عبور کردن ضربان قلب یا اکسیژن از آن، شما را از تغییرات مطلع می سازد.
جمع بندی
پالس اکسیمتر (دستگاه اکسیژن سنج) دستگاهی کوچک همانند گیره است که وظیفه اصلی آن اندازه درصد اکسیژن اشباع خون و ضربان قلب با استفاده از امواج مادون قرمز است. این کار در طی چند ثانیه و با اتصال صحیح دستگاه به انگشت دست صورت می گیرد.
ویروس کرونا سبب آسیب به دستگاه تنفسی می شود. در نتیجه کاهش درصد اکسیژن اشباع به عنوان یکی از علائم هشدار دهنده در این خصوص محسوب می شود. لذا استفاده از پالس اکسیمتر و اندازه گیری اکسیژن می تواند در تشخیص به موقع و درمان زودهنگام بسیار مؤثر باشد.
از طرفی پالس اکسیمتر دستگاهی برای تشخیص بیماری کرونا نبوده و برای این کار بایستی از تست های مولکولی PCR استفاده کرد. سرد نبودن انگشت، عدم قرارگیری مستقیم در نور خورشید و امواج مغناطیس و موانعی همچون لاک و تتو از مواردی است که باید حین استفاده از پالس اکسیمتر به آن توجه کرد. در صورت وجود این عوامل، نتایج به دست آمده می تواند نادرست و غیر قابل اطمینان باشد.
تشکر فراوان
خواهش میکنم…
عالی بود
ممنون از اطلاعات دقیقتون
خواهش می کنم، سپاس از شما