سرتیتر مطالب
تست قند خون:
آزمایش قند خون روشی ست که میزان قند یا گلوکز را در خون شما اندازهگیری میکند. پزشک این آزمایش را برای تشخیص دیابت انجام میدهد. این آزمایش نتایج فوری به شما ارائه میدهد و مواردی را به اطلاع شما میرساند که به شرح زیر است:
- رژیم غذایی یا ورزش شما باید تغییر کند.
- داروهای دیابت شما چه اثری روی میزان قند شما دارد.
- میزان قند خون شما کم یا زیاد نباشد.
- دیابت شما قابل کنترل است.
همچنین این تست به پزشک کمک میکند تا متوجه بشود که آیا شما پیش دیابت دارید یا خیر. پیش دیابت موردی است که در آن میزان گلوکز خون یک شخص از حد طبیعی بالاتر است. یکسری علائم وجود دارند که اگر در فرد دیده شوند خطر ابتلا به دیابت بسیار بالاست. این علائم به محدودهی سنی و جنسیت افراد بستگی دارد. این علائم یا هشدارها عبارتنداز:
- فرد اضافه وزن زیادی دارد.
- زیاد ورزش نمیکند.
- سن 45 ا بیشتر آن است.
- خانمی که سابقهی دیابت بارداری دارد.
- سابقهی فشار خون یا سکتهی مغزی دارد.
- بطور زنتیکی سابقهی دیابت دارد.
تست قند خون چه کاری انجام میدهد؟
بدن، کربوهیدراتهای موجود در غذاهایی مانند غلات و میوهها را میگیرد و به گلوکز تبدیل میکند. گلوکز یه قند ساده، منبع انرژی بدن و سوخت اصلی مغز است. با انواع تست خانگی میتوان دیابت را به راحتی کنترل کرد و یا رژیم غذایی و ورزش را کنترل کرد.
قند خون پایین در صورت عدم تشخیص و درمان، میتواند منجر به تشنج یا کما بشود. افزایش گلوکز خون(هایپر گلایسمی) میتواند منجر به کتواسیدوز شود که یک وضعیت تهدید کننده برای آنهایی است که دیابت نوع 1 دارند. کتو اسیدوز زمانی اتفاق میافتد که بدن، فقط از چربیها برای سوخت بدن استفاده میکنند. افزایش قند در طولانی مدت میتواند خطر ابتلا به نوروپاتی و بیماری کلیوی را افزایش دهد.
انواع تست قند خون:
از دو طریق میتوان این کار ار انجام داد. یک روش برای افراد دیابتی است که انگشت خود را روزانه با استفاده از یک گلوکومتر میخراشند. روش دیگر خونگیری است، بطور کلی از نمونهی خون برای غربالگری دیابت استفاده میشود. در ابتدا پزشک برای شما یک آزمایش قند خون ناشتا(FBS) را تجویز میکند.
نتایج این آزمایش میزان گلوکز خون شما را در طی 90 روز گذشته منعکس میکند. که آیا شما دیابت یا پیش دیابت دارید. اینکه چه زمان و چندبار باید قند خون خود را مورد آزمایش قرار دهید، به نوع دیابت و روش درمانی شما بستگی دارد.
قند خون بالا:
احساس تشنگی زیاد و تکرر ادرار در طول شبانهروز میتواند از علائم قند خون بالا باشد. در این مورد شما باید حتما آزمایش داده و سطح گلوکز خون خود را بررسی کنید. زیرا ممکن است رژیم غذایی یا برنامهی تمرینی شما مناسب نباشد.
اگر همچنان این علائم در شما باقی بمانند اما دیابت کنترل شده باشد، به این معناست که بیمار هستید یا استرس دارید. ورزش و مدیریت مصرف کربوهیدرات، ممکن است به کاهش سطح خون کمک کند. ولی اگر این کارها موثر نبود، حتما باید به پزشک مراجعه شود؛ زیرا ممکن است دیابت نوع1 باشد و نیاز به مصرف انسولین داشته باشد.
قند خون پایین:
در صورت بروز علائمی که بعدتر دربارهی آن صحبت خواهد شد، حتما باید سطح قند خون خود را بررسی کنید. علائمی مثل:
- احساس گرسنگی و حالت تهوع
- فرد در لبها و زبان احساس بیحسی دارد
- احساس خوابالودگی
- احساس سرگیجه
- عرق کردن در نواحی مختلف بخصوص کف دستها و پاها
برخی از علائم مانند هذیان، تشنج یا بیهوشی میتواند به دلیل افت قند خون یا شوک انسولین باشد. اگر انسولین مصرف میکنید، حتما از پزشک خود در مورد گلوکاگون، دارویی که در صورت واکنش شدید قند خون میتواند به شما کمک کند، سوال کنید.
همچنین امکان دارد که فرد دچار کاهش قند خون باشد، اما هیچ علائمی از خود نشان ندهد. که به آن عدم آگاهی از افت قند خون میگویند. اگر سابقهی ژنتیکی افت قند خون دارید، بهتر است که هرچند وقت یکبار حتما آزمایش قند خون بدهید.
میزان گلوکز خون:
بسته به شرایط و زمان آزمایش، سطح قند خون باید در محدودهی خاصی باشد که در جدول زیر ذکر شده است:
آزمایش خانگی:
با استفاده از گیکومتر میتوانید آزمایشات قند خون را در منزل انجام دهید. کیتهای خانگی شامل دستورالعملهایی است. این روش شامل سوراخ کردن نوک انگشت با کمک لانست دستی، و قرار دادن خون روی نوار تست قندخون میباشد. پساز اینکار، نوار را داخل دستگاه قرار دهید و نتیجه بعد از 10 الی 20 ثانیه روی صفحه دستگاه نمایش داده خواهدشد.
برای کنترل مداوم گلوکز میتوان از یک دستگاه CGM استفاده کنید. که حسگر گلوکز به زیر پوست وارد میشود قند موجود در بافت بدن را بطور مداوم میخواند. هروقت که میزان قند خون خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، هشدار میدهد. برای اینکه CGM به خوبی کار خود را انجام دهد، لازم است قند خون را دو بار در روز بررسی کنید. اما این دستگاه برای مشکلات حاد مثل شناسایی سطح خیلی پایین گلوکز خون قابل اطمینان نیست، و باید از دستگاه تست قند خون یا همان گلوکومتر استفاده کنید.
قند بارداری:
در دوران بارداری، برخی از خانمها سطح گلوکز خون بالایی دارند. این بیماری با عنوان دیابت بارداری(GDM) شناخته میشود. معمولا بین هفتههای 24-28 بارداری ایجاد میشود و حدود 2 تا 10درصد از بارداریها را شامل میشود. دیابت بارداری خطر ابتلا به دیابت در آینده را 2درصد افزایش میدهد. همچنین این نوع از دیابت در طی بارداری میتواند به کودک هم منتقل شود و خطر را برای مادر و کودک در هنگام زایمان افزایش دهد.
به ندرت دیابت بارداری علائم دارد و در صورت بروز بسیار خفیف است. این علائم عبارتنداز:
- ختسگی
- تاری دید
- تشنگی بیشاز حد نیاز
- تکرر ادرار بیشاز حد
انواع مختلف دیابت بارداری:
دیابت بارداری به دو نوع تقسیم میشود. کلاس A1 که برای آن دسته از افراد بارداری است که قند آنها با رژیم غذایی کنترل میشود. کلاس A2، افراد بارداری هستند که برای کنترل قند خود نیاز به انسولین یا داروهای خوراکی دارند.
برنامهی درمانی افراد در این دوره، به سطح گلوکز خون در طول روز بستگی دارد. در اکثر موارد پزشک توصیه میکند قبل و بعداز غذا قند خود را آزمایش، و با تغذیه سالم و ورزش منظم وضعیت خود را کنترل کنید. در برخی موارد ممکن است پزشک انسولین را نیز اضافه کند که طبق آمارها فقط 10 تا 20درصد از زنان باردار به انسولین نیاز دارند.
جمعبندی:
میزان گلوکز خون را به راحتی با رژیم غذایی و ورزش و لایف استایل مناسب میتوان کنترل کرد. همچنین با دستگاههای کنترل قند خون، در هرساعت از شبانه روز میتوان میزان قند را آزمایش کرد که این امر کمک بزرگی به افراد دیابتی میکند. این دستگاهها را به سادگی میتوان از داروخانهها و سایتهای معتبر تهیه کرد.