آموزشی
الکل بهداشتی و کرونا
خرداد
الکل و کرونا
به دلیل افزایش روزمره‌ی شیوع ویروس کرونا، ضد عفونی کردن دست ها و سطوح امری کاملا ضروری است. با همین عمل ساده می‌توان زنجیره‌ی این ویروس کشنده را در بسیاری از موارد متوقف کرد. تا قبل از این استفاده از اتانول برای ضد عفونی کردن دست‌ها و سطوح کاربرد چندانی نداشت و به منظور ضد‌عفونی کردن، از آب و صابون استفاده می‌گردید. این اتفاق سبب افزایش ناگهانی درخواست اتانول طبی شد، در نتیجه کمبود آن در اوایل شیوع ویروس کرونا کویید-19 به یک معضل تبدیل شده بود.
بهترین راه برای از بین بردن ویروس کرونا و دیگر میکرو ارگانسیم‌ها روی دست، آب و صابون است و استفاده از اتانول تنها در نبود آن توصیه می‌گردد. برای پاک-کردن سطوح، استفاده از پاک-کننده‌های مخصوص، مانند هیدروژن پراکسید، هیپوکلریت سدیم، آب و صابون ( مواد شوینده ) و غیره جهت از بین بردن ویروس کافی است و این گزینه ها صرفه اقتصادی بیشتری نسبت به استفاده از الکل دارد.
کرونا یک ویروس پوششی می‌باشد که دور آن را یک لایه‌ی چربی فرا گرفته است. ساز و کار مواد ضد عفونی‌کننده و شوینده‌ای که استفاده می‌کنیم به این صورت است که آن لایه‌ی چربی را حل می‌کنند و در نتیجه ویروس از بین می‌رود.
اتانول و متانول، کدام یک؟!
آشنایی با انواع الکل ها و ساز و کار آن‌ها، راه را برای خرید و استفاده‌ی مناسب هموار می‌کند. الکل ها مواد آلی هستند که از عناصر طبیعی تولید می‌شوند. در حال حاظر عموماً دو نوع الکل اتانول و متانول در بازار عرضه می شود. اما تفاوت بین این دو چیست و کدام به منظور از بین بردن ویروس و باکتری استفاده می‌شود؟
متانول
متانول الکل چوب است و به دلیل کاربرد فراوانی که در صنعت دارد آن را با نام الکل صنعتی می‌شناسند، کاملا بی‌رنگ است، آن را به رنگ نارنجی یا زرد در می‌آورند تا با اتانول اشتباه گرفته نشود. متاسفانه، با افزایش درخواست اتانول بسیاری از سود جویان به متانول وایتکس اضافه کرده تا دوباره به رنگ سفید در آید، در نتیجه در هنگام خرید اتانول باید از اصالت آن مطمئن شویم.
متانول بوی تندی دارد، از طریق پوست و تنفس جذب می‌شود، به شدت برای انسان سمی و کشنده می‌باشد و خاصیت میکروب‌کشی بسیار پایینی دارد.این ماده می‌تواند روي سيستم اعصاب اثر بگذارد و سبب كاهش كارايي آن شود. به دلیل خاصیت شعله‌زایی از آن استفاده می‌شود.
کاربرد متانول
به‌عنوان ضدیخ، حلال و سوخت بکار برده می‌شود. از متانول برای دگرگون کردن اتانول نیز استفاده می‌شود، این عمل به منظور غیرقابل شرب نمودن اتانولی که برای مصارف صنعتی تولید می‌شود، انجام می‌پذیرد (در کشورهای اسلامی به جهت مسائل شرعی و در کشورهای دیگر به جهت معافیت از مالیات فروش مواد مست‌کننده) بدین منظور از مواد دیگری چون پریدین و تربانتین نیز استفاده می‌شود.
متانول به صورت محدود به عنوان سوخت در موتورهایی با سیستم احتراق داخلی استفاده می‌شود. متانول تولید شده از چوب و سایر ترکیبات آلی را متانول آلی یا بیوالکل می‌نامند. که یک منبع تجدید شدنی برای سوخت است و می‌تواند جایگزین مشتقات نفت خام شود. با این همه، از بیو الکل ۱۰۰ درصد نمی‌توان در ماشین‌های دیزلی بدون ایجاد تغییر در موتور ماشین استفاده کرد. متانول به عنوان حلال، ضدیخ و در تهیه سایر ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود.
۴۰ درصد از متانول تولیدی برای تهیه فرمالدئید استفاده می‌شود که آن هم در تهیه پلاستیک، تخته سه لایی، رنگ و مواد منفجره استفاده می‌شود. برای تغییر ماهیت اتانول صنعتی و جلوگیری از کاربرد آن به عنوان نوشیدنی، مقداری متانول به آن اضافه می‌کنند. دی متیل اتر از مشتقات متانول است که به جای CFCها در افشانه‌های آتروسل به عنوان پیشرانه استفاده می‌شود. همچنین از متانول در تهیه استیک اسید و متیل ترشیو بوتیل اتر نیز استفاده می‌شود. توصیه می گردد در هنگام به کار گیری آن حتما از ماسک و دستکش استفاده شود.
مصرف متانول در صنعت
- مشتعل کننده
- انواع چسب‌های صنعتی
- استفاده در انواع حلال‌ها و ضدیخ
- تولید انواع پلاستیک، تخته سه لایی، رنگ و مواد منفجره
- متیل متاکریلات برای تولید انواع لمینیت‌ها و انواع ورنی و…
- در تولید انواع ظروف و تجهیزات آشپزخانه، دوربین‌های عکاسی
- فرمالدئیدها( فرمالین) جهت مصارف خانگی و تولید انواع رزین‌ها
- تهیهM.T.B.Eجهت ارتقا درجه آرام سوزی بنزین
- اسید استیک و استفاده از آن به‌عنوان محصول نهایی و یا استفاده برای تهیه انواع استات سلولز برای انواع الیاف و پارچه
اتانول
اما این اتانول است که در صنایع پزشکی، بهداشتی و آرایشی کاربرد گسترده‌ای دارد. حلال خوبی است که باعث نگه‌داری تمام مواد سازنده‌ی یک محصول آرایشی و بهداشتی بدون از دست دادن خواص آن می‌شود. همچنین خاصیت ضد‌عفونی کنندگی بالایی دارد.
اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا (FDA) اتانول را محصولی کم خطر و امن اعلام کرده‌است. البته طبق گفته‌ی مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا (CDC) استنشاق زیاد اتانول باعث سرفه و سردرد می‌شود، و زیاده روی در مصرف آن توصیه نمی گردد.
روش هایی هم برای تست اتانول وجود دارد، راحت ترین روش برای تشخیص متانول از اتانول، بررسی رنگ شعله آن‌ها می‌باشد. به این صورت که رنگ شعله اتانول آبی است، اما برای متانول زرد متمایل به نارنجی می‌باشد. به این ترتیب می‌توانیم از اصالت اتانول خریداری شده نسبت به متانول، قبل از مصرف مطمئن شویم.
نحوه ساخت اتانول:
اتانول از تخمیر انواع کربوهیدرات ها و افزودن مالت ساخته می‌شود. که اصطلاحا به آن الکل میوه می‌گویند. اتانول به دست آمده دارای 10 تا 15 درصد غلظت می‌باشد. به منظور افزایش غلظت، آن را تقطیر می‌کنند تا به خلوص 96 درصد برسد.
خواص فیزیکی:
اتانول، مایعی قابل احتراق و بی‌رنگ بوده، یکی از انواع الکل‌های موجود در نوشابه‌های الکلی است. گرانروی آن، مانند آب است و بوی نسبتاً تندی دارد. در صنعت به عنوان حلال و ماده واسطه شیمیایی برای تولید بیشتر ترکیبات آلی استفاده می‌شود. به دلیل تشکیل پیوند هیدروژنی با هر نسبتی در آب حل می‌شود. اتانول در مقایسه با ترکیبات آلی که وزن مولکولی یکسانی با آن دارند، نقطه جوش بالاتری دارد.
به عنوان مثال نقطه جوش پروپان که تقریباً وزن مولکولی برابری با اتانول دارد، ۴۲- درجه سانتی‌گراد است، درحالی‌که نقطه جوش اتانول ۷۸ درجه سانتی‌گراد است. دلیل این اختلاف، وجود پیوندهای هیدروژنی مربوط به گروه OH است که نیروی جاذبه میان مولکول‌های مجاور را افزایش می‌دهد. اتانول خاصیت ضعیف اسیدی و بازی از خود نشان می‌دهد که خاصیت بازی آن به دلیل جفت الکترون تنهای اکسیژن بوده و خاصیت اسیدی آن، بخاطر پیوند هیدروژن با عنصر الکترونگاتیو اکسیژن است. اتانول با فلزات فعال(Na و K و Mg و …) وارد واکنش شده، اتوکسید ایجاد می‌کند.
کاربرد:
اتانول به دلیل نقطه انجماد پائین در صنعت ضدیخ‌سازی استفاده می‌شود. حلال بسیار خوبی است و در صنعت عطرسازی، رنگسازی و … استفاده می‌شود. محلول ۷۰ تا ۸۰ درصد آن به عنوان محلول ضدعفونی‌کننده کاربرد دارد. اتانول با تغییر دادن پروتئین و حل کردن چربی، میکرو ارگانیسم‌های آن‌ها را از بین می‌برد. البته این عمل فقط در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها و قارچها مؤثر است، ولی در مقابل هاگ قارچها و اسپور باکتری‌ها تأثیری ندارد. اتانول همچنین در صنایع مشروبات الکلی به میزان گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.مصرف مشروبات الکلی، به دلیل وجود اتانول در ترکیب آن‌ها باعث ایجاد عوارض بسیاری در سلامتی انسان می‌شود که عبارتند از:
- عوارض حاد و خواب آلودگی
- تهوع، استفراغ، افسردگی، تنگی نفس.
- عوارض مزمن
- الکلیسم، سیروز کبدی، تأثیر در سلسله اعصاب مرکزی، تأثیر در حافظه در بلند مدت.
- سرطان
درجه خلوص مؤثر :
مسئله‌ی مهم این است که مناسب ترین غلظت اتانول برای از بین بردن ویروس کرونا با درجه خلوص 70 درصد می باشد. این مقدار می تواند طیفی بین 60 تا 80 درصد باشد. اگر از این مقدار کم‌تر باشد اثر ضد ویروسی خود را از دست می دهد. جالب است بدانید چنانچه از این مقدار بیشتر باشد، فعل و انفعالاتی روی ویروس صورت می‌گیرد که با اتانول مقابله می‌کند و ویروس از بین نمی‌رود.
پس در نتیجه برای رساندن اتانول به درصد مورد نیاز، به آن آب یا مواد نرم کننده مناسب پوست اضافه می‌کنند. زمانی که اتانول را برای ضد عفونی کردن استفاده می‌کنیم باید 30 ثانیه صبر کرده تا اثر بخشی خود را داشته باشد و ویروس را از بین ببرد.اگر اتانول خالص در دست داشتید و از اصالت آن مطمئن بودید، می‌توانید با اضافه کردن آب مقطر یا آب جوشانده‌ی سرد شده آن را به غلظت مورد نیاز برسانید.علاوه بر اتانول طبی اتانول صنعتی نیز وجود دارد. که به آن کمی متانول اضافه می‌کنند و در صنایع مختلف استفاده می‌شود. در نتیجه در هنگام خرید اتانول باید به طبی بودن آن توجه کنید.
تهیه اتانول:
باید دقت داشته باشیم که اتانول را از فروشگاه های معتبر و داروخانه ها و از برندهای شناخته شده در بازار تهیه کنیم تا از اصالت آن مطمئن باشیم.
برای خرید این محصول بصورت اورجینال از سایت زیمانو، اینجا را کلیک کنید.
منابع britanica.com – chemicalsafetyfacts.org