دی
فشار خون در هر سطحی که باشد بر سلامتی افراد اثر گذار است. دانستن علتِ ناگهانی بالا رفتن فشار خون، اهمیت بسیاری دارد زیرا فشار خون بالا، یکی از خطرناک‌ترین بیماری های زمینه‌ای است که نباید آن را دست کم بگیریم.
متاسفانه امروزه تعداد بسیاری از مردم به فشار خون بالا مبتلا هستند که حدود 20 درصد آنها به دلیل مشخص نبودن علائم بیماری، از وجود آن آگاهی ندارند. اگر اقدامات لازم برای کنترل فشار خون انجام نشود این اتفاق می‌تواند در آینده باعث ایجاد عوارض جبران ناپذیری بر روی قلب شود. در این مقاله دلایل بالا رفتن ناگهانی فشار خون، راه های کنترل و جلوگیری از آن مطرح شده است.
فشارخون بالا چیست؟
فشار خون، به مقدار خونی که قلب پمپاژ میکند و مقاومت شریان‌ها در برابر جریان خون بستگی دارد. مشکلات فشار خون زمانی شکل می‌گیرد که قلب برای خون رسانی به تمام اندام ها نیاز به کار کردن بیش از حد عادی دارد. هرچه قلب بیشتر کار کند، خون بیشتری پمپاژ شده و شریان‌ها باریکتر می‌شوند و فشار خون بالاتر می‌رود.
علائم فشار خون بالا کدام است؟
علائم و نشانه های فشار خون بالا عبارت است از:
- بروز سردرد های شدید
- سرخ شدن صورت
- داشتن سرگیجه
- مشکلات بینایی و دیدن لکه های سیاه
- خون دماغ شدن
- عصبی شدن
- تعریق زیاد
- احساس خستگی
- داشتن ضربان قلب نامنظم
- احساس درد قفسه سینه (آنژین)
- تنگی نفس
- مشاهده خون در ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ
علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون چیست؟
برای افزایش فشار خون دلایل بسیاری وجود دارد که علت دقیق آن مشخص نیست.
فشار خون بالا دارای دو نوع اولیه و ثانویه است.
در فشار خون اولیه، فرد بدون داشتن دلیل مشخص یا زمینه بیماری، دارای فشار خون بالا است. دلایل بالا رفتن فشار خون اولیه عبارت است از:
- عوامل ژنتیکی و فعالیت های هورمونی
- استرس و تنش
- افزایش سن و تغییرات جسمی در دوره کهولت
- مصرف بیش از حد نمک
- سبک زندگی ناسالم
- کم تحرکی و ورزش نکردن
- ضعیف بودن قوای بدنی فرد
در فشار خون ثانویه به علت وجود مشکلات زمینه ای از جمله بیماری ها و مصرف داروهای خاص فشار خون ایجاد می‌شود. این نوع فشار خون معمولاً به طور ناگهانی ظاهر شده و بسیار شدیدتر و بالاتر از فشار خون اولیه است.
عوامل مختلفی می‌توانند سبب بالا رفتن فشار خون ثانویه در افراد شود، مانند:
مصرف مواد کافئین دار
در صورتی که فشار خون طبیعی داشته باشید، مصرف کافئین می‌تواند به طور موقت باعث بالا رفتن ناگهانی فشار خون شود.
استرس یا اضطراب شدید
استرس و اضطراب می‌تواند علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشد. در هنگام استرس، بدن هورمون های استرس – آدرنالین و کورتیزول – ترشح میکند که این هورمون ها باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود.
مصرف مواد مخدر مثل کوکائین، آمفتامین و …
مصرف مواد مخدر منجر به ایجاد برخی مشکلات جدی تر از جمله اختلالات ریتم قلب و حمله قلبی می‌شود.
مصرف برخی از داروها
مصرف داروهای ضد التهاب، قرص ضد بارداری، درمان های سرما خوردگی، مسکن ها، بعضی داروهای میگرن و … می تواند باعث بالا رفتن فشارخون شود.
مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی تیرامین
تیرامین نوعی آمینواسید است که به طور طبیعی در بدن وجود دارد. این ماده در برخی مواد غذایی از جمله پنیر تبریزی یا لیقوان و گوشت های دودی یا فرآوری شده یافت می‌شود.
از جمله موارد موثر دیگر در افزایش فشار خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ترکیب و تداخل برخی از داروها با هم
- قرارگرفتن بدن در وضعیت کم آبی
- مبتلا بودن به بیماری های کلیوی
- نقص در عملکرد قلب به صورت مادر زادی
- آپنه انسدادی خواب (وقفه‌ی تنفسی)
- برخی از تومورهای غدد درون ریز
بارداری و فشار خون بالا
در بعضی از خانم ها، بارداری می‌تواند علت بالارفتن ناگهانی فشار خون باشد. فشار خون بالا بعد از زایمان به طور معمول طی شش هفته به سطح عادی برمی‌گردد. اختلال فشار خون در بارداری معمولا از هفته 20 به بعد رخ میدهد که عوارض متعددی برای مادر دارد و همچنین باعث اختلال رشد جنین می‌شود.
عوامل افزایش فشار خون در دوران بارداری
- مصرف الکل
- تجربه اولین بارداری
- سابقه خانوادگی فشار خون
- سن
- بیماری خود ایمنی
- دیابت بارداری
- بارداری دو قلوه یا بیشتر
- بارداری با کمک لقاح آزمایشگاهی
عوارض فشار خون در دوران بارداری
- زایمان زودرس
- اختلال بینایی
- ورم های شدید
- پارگی کیسه آب
- دفع پروتئین در ادرار
- رشد ناکافی جنین
خانم ها در دوران بارداری با داشتن رژیم غدایی مناسب و ورزش کردن می توانند از افزایش فشار خون در دوران بارداری پیش گیری کنند.
چگونه فشار خون خود را اندازه گیری کنیم؟
شما می‌توانید فشار خون خود را درکلینیک های عمومی یا با استفاده از دستگاه فشار خون و فشارسنج های خانگی اندازه گیری کنید.
فشار خون برابر یا بیش از ۱۴۰ بر روی ۹۰ میلی‌متر جیوه نشان دهنده این است که شما دچار فشار خون بالا هستید.
توصیه: به همه بزرگسالان بالای ۴۰ سال توصیه می‌شود حداقل هر ۵ سال یکبار فشار خون خود را چک کنند.
فشار خون بالا چه خطراتی دارد؟
فشار خون بالا، باعث می‌شود فشار اضافی بر رگ های خونی، قلب، مغز، کلیه ها و چشم ها وارد شود.
فشار خون بالا خطر ابتلا به بیماری های زیر را افزایش میدهد:
حمله قلبی یا سکته های مغزی
فشار خون بالا با ضخیم کردن شریان‌ها می‌تواند منجر به حمله قلبی، سکته‌ی مغزی یا سایر عوارض شود.
نارسایی قلبی
قلب در فشار بالا برای پمپ کردن خون باید سخت کار کند که با این کار دیوارهی حفره های قلب ضخیم شده و می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
بیماری شریانی محیطی
آنوریسم های آئورت
افزایش فشار خون می‌تواند رگ‌های خونی را تضعیف و برآمده کند و باعث تشکیل آنوریسم شود.
بیماری کلیوی
زوال عقل عروقی
تنگی یا انسداد شریان‌ها می‌تواند جریان خون به مغز را محدود کرده و منجر به نوع خاصی از زوال عقل شود.
مشکل در حافظه
فشار خون بر توانایی فرد در فکر کردن، یادآوری و یادگیری تاثیر می‌گذارد. مشکل در حافظه یا درک مفاهیم در افراد مبتلا به فشار خون بالا شایع‌تر است.
چگونه فشار خون بالا را درمان کنیم؟
فشار خون بالا درمان قطعی ندارد و تنها می‌توان آن را در طول زندگی کنترل کرد. شما با تغییر سبک زندگی و استفاده از داروهای مختلف می‌توانید فشار خون خود را در حد ایمن نگه دارید.
شما با رعایت نکات زیر می‌تواند به پیشگیری و کاهش فشار خون بالا کمک کنید:
- رژیم غذایی کم سدیم و کم چربی داشته باشید.
- مصرف کافئین خود را تا جای ممکن محدود کنید.
- استفاده از نمک را کاهش دهید.
- غذاهای غنی از پتاسیم مصرف کنید.
- مصرف میوه و سبزیجات را افزایش دهید.
- از لبنیات کم چربی و گوشت بدون چربی استفاده کنید.
- در صورتی که اضافه وزن دارید، وزن کم کنید.
- به صورت منظم ورزش کنید.
- خواب کافی داشته باشید.
با تشخیص فشار خون بالا، پزشک مصرف یک یا چند دارو را برای کنترل فشار خون توصیه میکند.
دارویی که برای شما تجویز می‌شود به مواردی مانند میزان فشار خون، سن و قومیت شما بستگی دارد. بنابراین توجه داشته باشید هر گونه درمان و استفاده‌ی دارویی باید تحت صلاحدید و تجویز پزشک باشد.
حرف آخر
در این مقاله از علت ناگهانی بالا رفتن فشار خون با شما صحبت کردیم. یک اطلاعات کلی مطرح گردید که ممکن است برای همه افراد صدق نکند. اگر شما مبتلا به فشار خون هستید ، با پزشک خود درباره ی سبک زندگی، درمان های طبیعی، رژیم غذاییتان و همچنین کسب اطلاعات بیشتر صحبت کنید.